Son birkaç gündür, yolun hep yokuş yukarı giden bölümünde yürüyüş yapmak, oldukça yorucu olsa da artık yürümeye çok alıştığımı söyleyebilirim. Akşamları hissettiğim fiziksel yorgunluğa rağmen, yürüyüşün ve onun hedeflediği güzelliklerin sakinleştirici etkisinden olsa gerek, ruhen hiç yorgun hissetmediğimi özellikle belirtmek isterim.
Her gün karşılaştığım, çok çeşitli manzaraların ve nesnelerin mini videolarını çekiyorum. Bunun yanında, yolda rastladığım insanlarla durup sohbetler ediyorum. Elbette onların neden yürüdüğüme dair meraklarını da gideriyor, karınca kararınca bilinçlendirme faaliyetlerinde bulunuyorum. Hedef yaklaştıkça, yaşadığım heyecan artıyor.
Bugünün konu başlığı da “Okuma Gözlüğü”…
Aslında biz okuma gözlüğü demişiz ama İngilizce’deki adı “Ready Readers”. Birebir çevirisi “Hazır Okuyucu”. Bana göre İngilizce adı, bu gereci daha iyi tarif ediyor. Çünkü malumunuz üzere, 40 yaşını geride bırakmış, presbiyopi ile tanışmış bir kişinin, göz hekimi tarafından reçete edilmiş ve bir gözlükçü/optisyen tarafından hazırlanmış olan ve toplumda kullanılan yaygın adıyla, “Yakın gözlüğü” diye tabir ettiğimiz, gözlükle karıştırılması kuvvetle muhtemel. O yüzden bu yazımda, bu karışıklığa mahal vermemek için bu gereçten “Hazır Okuma Gözlüğü” diye bahsedeceğim.
Yaşın ilerlemesine bağlı olarak, kimilerinde 40’ın, kimilerinde 45’in sonrasında, kimilerinde ise daha ileri yaşlarında, göz merceğinin uyum kabiliyetinin azalmaya başlamasıyla, yakın nokta gözden uzaklaşır. Bu bir hastalık olmayıp; ilerleyen yaşın gözde meydana getirdiği fizyolojik bir değişim durumudur. Ülkemizin içinde bulunduğu Akdeniz bölgesinde UV ışınlarının daha kuvvetli olması nedeniyle, presbiyopi ile kuzey ülkelerine göre, daha erken yaşlarda karşılaştığımız bir gerçektir.
Bu değişimi deneyimlemeye başlayan kişi, gün ışığında daha az, karanlık ortamlarda daha fazla olmak üzere, giderek okuma güçlüğü çekmeye başlar. Kişinin elindeki bir yazıyı, doğal olarak gözünden uzaklaştırarak okumaya çalışması, genelde presbiyopiden etkilenmeye başladığının bir göstergesidir.
Bu durumdaki kişiler için, yakın okumayı sorunsuz olarak yapabilmeleri amacıyla (+) camlarla hazırlanan gözlükler kullanılır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı regülasyonları kapsamında prespiyopiden etkilenen bir kişi, göz hekimine giderek aldığı reçete ile optisyenlik müessesesinden kendi gözünün özelliklerine göre hazırlanmış gözlüğünü kullanarak, yaşının getirdiği bu yeni duruma hızla ve sağlıklı bir şekilde uyum sağlar.
Sağlıklı bir şekilde diyorum. Çünkü ilerleyen yaşlarda kişide; katarakt, halk arasında sarı nokta diye bilinen maküler dejenerasyon, göz tansiyonu diye bilinen glokom ve diyabete bağlı göz hastalıkları gibi hastalıklarının da ortaya çıkması ihtimali yükselir ve göz hekimine gitmek, bunların kontrolü açısından da gerekli ve faydalıdır. Ayrıca gözde astigmat olabilir ya da iki gözün dioptrisi birbirinden farklı olabilir. Bu nedenle göz hekiminin muayenesinden geçmek sağlık açısından son derece koruyucu bir önlemdir.
Gelgelelim hazır okuma gözlüğüne… Adı üzerinde bu gözlük, hazırdır. Sadece belli dioptrilerde bulunurlar ve iki gözün de aynı dioptride olduğu genellemesi ile hazırlanmışlardır. Ve ayrıca hazır okuma gözlüğünde iki göz arasındaki mesafe de standarttır, oysa bu mesafe kişiden kişiye değişir. Hazır okuma gözlükleri uzun ve sürekli kullanım için uygun olmadıkları düşünülerek, genellikle çok ucuz, dolayısıyla kalitesi düşük cam ve çerçevelerden üretilirler.
Ülkemizde yasal olarak, her türlü gözlük göz hekiminin reçetesiyle optisyenlik müessesesinden satın alınır, hazır okuma gözlükleri yasal değildir. Batı ülkelerinin birçoğunda ise hazır okuma gözlüklerinin reçetesiz “geçici kullanım” için satışı serbesttir. Marketlerde, eczanelerde, internette, hatta benzinci mağazalarında bile satılabilen bu gözlüğü, dileyen herkes gözüne takıp, kendi doktorluğunu kendisi yapmak suretiyle, kendisine en yakın/uygun numarayı bulduktan sonra, satın alabilir. Ancak bu ürünler, sağlık ürünü gibi değil, kısa süreli kullanılan büyüteç hüviyetiyle satılır.
Ülkemizde hazır okuma gözlüklerinin satışının ve reklamının yasalarca önlenmiş olması, aslında toplum sağlığını önemli ölçüde korumaktadır. Geçici olarak bile olsa bu tip hazır okuma gözlüklerinin kullanılması sakıncalıdır. Göze uygun hazırlanmadıkları için verecekleri zararın yanı sıra göz hekimine başvurulmadan satın alma kolaylığı nedeniyle, hekimin tespit edeceği rahatsızlıkların gözden kaçması da söz konusu olabilir.
2016 yılında Optik Gazete’de yayınlanan bir “ECOO Pozisyon Bildirisi” yukarıda belirttiğim problemlerin yanı sıra, yürürken veya araba kullanırken hazır okuma gözlüğü kullanmanın ciddi risk yaratacağını da ayrıca bildiriyor. Yukarıda verdiğim özetin detaylarını aşağıdaki linkte okuyabilirsiniz.
//www.optikgazete.com/gundem/hazir-okuma-gozlukleri-icin-ecoo-ne-diyor-h2569.html
Ülkemizde, son yıllarda yasal olmamasına rağmen hazır okuma gözlükleri de maalesef işportada ve internetten satılmaya başlanmıştır. Hazır okuma gözlükleri de aynı internetten online kontak lens satışında olduğu gibi, içinde bir çok sağlık riski barındırması nedeniyle, kesinlikle bu faaliyetlere yönelik yaptırımların da ciddi şekilde uygulandığına ve uygulanacağına dair emin olmalıyız.
Görmeyi kolaylaştırıcı ürünlerin hepsi sağlık ürünüdür ve mutlaka göz doktoruna muayene olarak, doktor reçetesi ile optisyenlik mağazalarından temin edilmelidir. Bugün kontak lens ve güneş gözlüğü, yarın hazır okuma gözlüğü derken, bir de bakmışız ki internetten göz muayenesi yapan aplikasyonlar çıkmış, insanlar dioptrisini kendi kendine ölçüp, gözlüğünü internetten ısmarlamaya başlamışlar bile…
Allah’tan yürüyüş parkurum boyunca hava bulutlu ve yağmurlu. Yoksa, yürürken başıma güneş geçtiğini filan düşüneceksiniz.
Oysa ben, hayal görmüyorum. Geleceğe yönelik bir projeksiyon sunuyor, bunun için de gerçekleri söylüyorum.
Söylediklerim, yurt dışında kontak lens için uygulanıyor, yakında küresel zincirlerin marifetiyle “maliyet azaltmak” üzere gözlükte de uygulanmaya başlarsa hiç şaşırmayınız!
İşte buna güzel bir örnek: Lütfen girin ve inceleyin!
www.simplecontacts.com
Amerika Birleşik Devletleri’nde bir internetten online kontak lens satış sitesi. Burada göz doktoruna gitme adımını atlayabilirsiniz. Kontak lensinizi kendi kendinize tespit ettiğiniz numaralar üzerinden alabilirsiniz.
Evet, sonuç olarak söylemek istediğim, hala yol yakınken, yasamız göz sağlığımızı koruyorken, ona sahip çıkalım. Burada Sağlık Bakanlığı’na hazır okuma gözlüklerini serbest bırakmadığı için ayrıca teşekkür etmek istiyorum. Yasaların koruyuculuğu altında, doktorculuk oynamadan, göz sağlığımızı hafife almadan, ucuz olsun diye bilimsel yollardan başka yöne sapmadan yaşayan bir toplum olabilmemiz için sağlık yönünde denetimlerin en hassas biçimde yapıldığı, yasal olmayan uygulamaların önüne geçildiği günlerin de bir an önce gelmesini umut ediyorum.
İşte bundan yürüyorum. Başka da bir şey söylemiyorum.
Erol Harbi
Opak Lens A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı