Asferik , Sferik olmayan (yani küresel olmayan) anlamında bir kelimedir. Geleneksel “Sferik” (küresel kesitli) gözlük camlarının ön yüzeylerinin kesiti bir futbol topunun kesitine benzer. “Asferik” konveks bir gözlük camının ön yüzeyini ise bir “rugby” topunun kesitine benzetebiliriz. Konveks asferik camların ön yüzey bombesi optik merkezde daha fazla olup kenarlara gidildikçe bombe azalmaktadır. (Konkav asferik camlarda ise yüzey merkezde daha düz, periferik alanda da daha bombelidir). Ön yüzeyin kurvesindeki bu değişim gözlük camına bazı önemli avantajlar sağlamaktadır. En önemli avantajlar, asferik camların periferik bölgesinde oluşan oblik astigmatizmin ve diğer sapmaların büyük ölçüde azalması, yanal bakışlarda daha kaliteli görüş elde edilmesi ve görüş açısının genişlemesidir.
Küresel yüzeye sahip olan camlarda periferik alandaki görüntü deformasyonu diyoptri yükseldikçe artmaktadır. Asferik camlarda ise optik merkez dışından elde edilen görüntü deformasyonu belirgin derecede daha azdır. Afaki (göz merceğinin olmadığı durum) tedavisinde asferik camlar, asferik olmayanlara kıyasla belirgin bir görüş kalite farkı ve daha geniş görüş açısı sağlamaktadır. Fizik kuralları gereği +7.00 diyoptrinin üzerindeki diyoptrilerde optik merkez dışındaki bakışlarda oblik aberasyon ve diğer deformasyonlar, “küresel” yüzeyler kullanarak önlenememektedir. Bu deformasyonlar ancak iyi tasarlanmış bir asferik (veya freeform) yüzeyle) azaltılabilir. Bu nedenle daha rahat yanal görüş için özellikle konveks camlarda asferik (veya freeform) camların kullanımı tavsiye edilir.
Asferik camların başlıca avantajları:
Konveks asferik camların asferik olmayan konveks camlara olan üstünlüğü, konkav asferik camların asferik olmayan konkav camlara olan üstünlüğünden daha belirgin ve daha fazladır.
- Periferik alanda daha az oblik astigmatizm ve daha yüksek görüntü kalitesi
- Sferik aberasyonun neredeyse sıfırlanması
- Daha ince camlar
- Daha hafif camlar
- Daha düz ve estetik
- Konvekste daha az büyütme ve konkavda daha az küçültme
- Daha geniş görüş açısı
Asferik camların montajında dikkat edilecek hususlar:
1.Pantoskopik açı, çerçeve bombesi ve verteks mesafesi normal sınırların dışında olmamalıdır.
2.Yatayda, optik merkezlerin progresif cam montajındaki gibi sağ ve sol olarak dikkatlice yerleştirilmesi gerekir. Dikeyde de, asferik olmayan tek odaklı camlardaki gibi asferik camların da optik merkezleri pupilla merkezinin 3-5 mm aşağısına monte edilmelidir. Kural olarak bu aşağı desantrasyon, pantoskopik açının her derecesi için 0.5 mm olmalıdır.
3.Rx olarak üretilen asferik camlara merkez kaydırma yapılmamalıdır. Ayrıca stok asferik camları desantre ederek prizmatik etki oluşturmak da sakıncalıdır. Fakat geometrik merkezleri pupilla merkezleri karşısına yerleştirilecek asferik yüzeyli Rx camlara prizma uygulanabilir.
4.Asferik camlarda yüzey tasarımı önceden belirlenmiş bazı parametreler dikkate alınarak yapılmaktadır. Bunlardan birisi de camın diyoptrisidir. Örneğin 6 Baz hammaddenin ön yüzeyi , belirlenmiş bazı konveks diyoptrilerdeki camların üretiminin yapılacağı farzedilerek tasarlanır. Biz 6 Baz asferik hammaddeyi kullanarak konkav güneş gözlüğü camı ürettiğimiz zaman, hedeflenen görüntü kalitesini yakalamamız mümkün olmaz. Çerçeve bombesinin yarattığı olumsuzluklar da dikkate alındığı zaman, konveks veya konkav , yüksek bazlı tüm güneş camlarının asferik yüzeyli olmayan hammaddelerden üretilmesi, kullanıcı görüş kalitesi ve konforu için daha isabetli olur.
5.Özet olarak, asferik camların asferik olmayanlara kıyasla desantrasyon hatalarına karşı daha az toleranslı olduklarını söyleyebiliriz.
6.Asferik ve asferik olmayan tek odaklı gözlük camlarının tüm olumsuzlukları ancak gerekli parametrelere göre üretilen “Kişiye Özel Freeform” tek odaklı camlarla giderilebilir.
Kaynak: Akay Optik arşiv