1) 5193 sayılı Optisyenlik Hakkındaki meslek kanunumuzda, optisyenlik müesseseleri çalışma saatleri ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.
Özellikle AVM'lerde faaliyet gösteren optisyenlik müesseseleri, sabah 10:00, akşam 10:00, 7 gün 84 saat faaliyet göstermektedir.
4857 sayılı iş kanunun 63. maddesi “genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir” hükmü amildir. Dolayısıyla, optisyenlik müesseselerinin haftada 6 gün çalışma düzenine göre mesul müdür optisyen/gözlükçünün günlük fiili çalışma sürelerinin 7,5 saat olması gerekir. Öte yandan 6301 sayılı öğle dinlenme kanunun 1. maddesi gereği “günde bir saatten az olmamak kaydı ile öğle tatili “verilmesi, haftada bir günde tatil olması gerekmektedir.
Ayrıca 4857 sayılı iş kanununun 68. maddesi gereği; “7,5 saatten az süreli işlerde en az yarım saat ara dinlenmesi, 7,5 saatten fazla süreli, işlerde ise, en az bir saat dinlenmesi verilmesi gerekmektedir.
Genel uygulama, öğle yemekleri ara dinlenmesi olarak kabul edilmekte ve öğle arası tatil süresi ara dinlenme ile birleştirilmektedir. Ancak kanundaki en az tanımlanması esas alınarak, öğle dinlenmesi ve ara dinlenmesi sürelerinin ayrı verilebilmesi mümkündür.
Dolayısıyla, öğle dinlenmesi ve ara dinlenmesi için optisyenlik müesseselerine iki saat süre verilirse, mesul müdür optisyen /gözlükçülerin günlük fiili çalışma süreleri 7,5 saati, öğlen arası ve ara dinlenmeler dâhil olmak üzere optisyenlik müesseselerinde geçirecekleri toplam süre ise 9,5 saati aşmamalıdır.
İş kanunu Gereği
Günlük fiili çalışma süresi 7,5 saat
Öğlen arası 1 saat
Ara Dinlenmesi 1 saat
……………………………………………………………………
Optisyenlik müessesinde
Geçirilecek azami süre 9,5 saat
Fazla mesai tanımı ise; 4857 sayılı iş kanunu 41. maddesinde ,”Fazla çalışma, kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. “ şeklinde yapılmış olup, yıllık fazla çalışma süresine sınır getirilerek, bu sürenin 270 saat olduğu belirtilmiştir. (Yıllık 270 saat üstünde fazla mesai yapılması durumunda para cezası uygulaması vardır.)
Sonuç olarak optisyenlik müessese çalışma saatleri i 9:00-19:00 arası mümkün gözükmektedir. Başka bir ifade ile Optisyenlik müesseselerinde açık kalma süresi 10 saat olabilecektir.
Bir saat öğle arası ile günde iki kez verilecek yarımşar saat ara dinlenmenin toplamı olan 2 saat düşüldüğünde günlük fiili çalışma süresi 8 saat olacaktır.
Haftalık fiili çalışma süresi 48 saat (6*8=48 saat) olacağından haftada 3 saat ,(48-45=3 saat) yılda en fazla 156 saat ( 3 saat *52hafta=156 saat) fazla mesai yapılmış olacaktır.
Bu durumda yıllık yasal 270 saat azami fazla çalışma süresini aşmadan fazla çalışma ücreti verilmek koşuluyla çözüm üretilmiştir.
2) İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki hizmet süresine ve 4857 sayılı Kanunun 55. maddesine göre belirlenir.
İş yerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden az olamaz.
Ancak, onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
AVM'lerde faaliyet gösteren optisyenlik müesseseleri, sabah 10:00, akşam10:00 , 7 gün 84 saat faaliyet göstermektedir. 4857 sayılı iş kanununa göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Mesul Müdür/Optisyen hafta da 39 saat fazla çalıştırılmaktadır.
5193 sayılı Optisyenlik Hakkındaki kanununa göre ,
MADDE 8. - Optisyenlik müessesesi açmış olanlar, müesseselerinde optisyen ünvanına sahip bir mesul müdür bulundurmak zorundadırlar.
Bilindiği üzere, 18/01/2014 tarih ve 28886 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Optisyenlik Müesseseleri Hakkında Yönetmeliğin 14. maddesi “(1) Mesul müdürün müessesede bizzat bulunması asıldır.
a) Optisyenlik müessesesinin mesul müdürü yıl içerisinde toplam otuz gün izin kullanabilir. Mesul müdür izne ayrılmadan önce kullanacağı izin süresi ile geçici olarak yerine mesul müdürlük yapacak olan ve bu yönetmelikte belirtilen şartları haiz bir kişi müessese tarafından il müdürlüğüne bildirilir. Aksi halde bu süre zarfında müessesede reçeteli optik ürünlerin satışı yapılamaz.
b) Mesul müdürün, hastalık veya zorlayıcı sebeplerden dolayı bir aydan fazla olmamak üzere müesseseden ayrılması durumunda, mazeret halinin ortaya çıkmasından itibaren kırk sekiz saat içerisinde bir dilekçe ile il müdürlüğüne bilgi verilir.” hükmü yer almaktadır. Ancak; bu durumun mevzuatta belirtilen sürede müdürlüğünüze bildirilmesi gerekmektedir. Mesul müdürün izne ayrılmadan önce; kullanacağı izin süresi ile geçici olarak yerine mesul müdürlük yapacak olan bir kişi bilgilerini ilgili belgelerle birlikte müdürlüğünüze bildirmesi halinde; herhangi bir belge düzenlemeden, mesul müdürün izinli olduğu süre zarfında müessese faaliyetine devam edebilir. Aksi durumda müessesede reçeteli optik ürünü satışına izin verilmez hükmü yer almaktadır.
Sonuç olarak optisyenlik müessesesi çalışma saatleri i 9:00-19:00 arası mümkün gözükmektedir. Başka bir ifade ile haftada bir gün tatil olmak kaydı ile Optisyenlik müesseselerinde açık kalma süresi günlük 10 saat olabilecektir.
Optisyenlik müesseselerinin açma kapatma (çalışma) saatlerinin iş kanununa göre Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenmesi gerekir.
Taylan KÜÇÜKER
Ege Gözlüklüler ve Optisyenler Dernekleri Federasyonu
Eğitim komisyonu Başkanı