Değerli Meslektaşlarım,
Optik sektörünü yabancı sermayenin tekelleşmesinden nasıl kurtarabiliriz diye yıllardır düşünür dururum...
2022 yılı itibari ile sayılara bakarsak, bugün ülkemizde hemen hemen 8000 civarında bağımsız optisyenlik müessesesi ve 500 civarında yabancı zincir optik mağazası olduğunu görüyoruz. 500 civarında olan bu yabancı zincirlerin aynı zamanda da cam ve çerçeve üretimi alanında da Türkiye’de faaliyet gösteren firmaları bulunmaktadır. Yani dünyada neredeyse tekel olmuş cam üreticisi, çerçeve üreticisi ve pazarlamacısı aynı zamanda perakende optik mağazalar açarak ülkemizde de 8000 bağımsız optiğe rakip olmuş durumdadır. Ve satın almalarla büyüyen bu yapı nedeniyle aslında yerli ve milli olan optik mağazalarımız da yavaş yavaş yabancı sermayenin eline geçmektedir. Ayrıca perakende franchising sistemi ile güçlerine güç katmaktadırlar.
Bu işin en kötü yanı ise, bazı yerel bağımsız optiklerin bu tehlikeyi alenen görmelerine rağmen, hala rakiplerini ürün alarak desteklemeye devam etmeleri ve bu yolla günü kurtarmaya çalışmalarıdır.
Benim de perakende sektöründe olduğum geçmiş dönemlerde biz bağımsız optikler, şu anda Türkiye’de çok popüler olan X markanın bedava reklam ve pazarlamasını yaparak bu ürünü marka haline getirmiştik. Tedarikçi firma ise çok da fazla beklemeden, marka tanınır tanınmaz kendi mağazalarında çok ucuza satarak bizi müşterilerimize karşı zor durumlara düşürmüştü. Şimdi de aynı hatayı gözlük camlarını markalaştırarak yapıyoruz!
Yıllardır sektörümüzde farkındalık oluşturabilmek adına yazılar yazıyorum, eylemler yapıyorum. Hatta ticaretimi bile riske atarak, buradan gerçekleri açık açık anlatıyorum. Sonuçta şunu gördüm ki beni izleyen, dinleyen ve gerçeği gören bir kitlemiz var. Ve onlara beni yalnız bırakmadıkları için çok teşekkür ederim. Fakat sırf kendini kurtarmaya çalışan ve sektöre katkıdan ziyade zarar verdiğini düşündüğüm kişiler ve firmaları da var. Ve bu kişi ve firmalarını Opak Lens olarak artık desteklemeyeceğimizi de daha önce belirtmiştim.
Bildiğiniz gibi Opak Lens, yıllar içinde bir yandan satış yaparken bir yandan da kontak lens alanında yatırım yaparak önemli bir pazar oluşturdu. Bu süreçte kontak lens bilgi, satış ve pazarlama becerilerini optik mağazalarla paylaştı. Doktorların tekelinde olan kontak lens pazarının bağımsız optiklere geçmesi için çok emek harcadı. Kontak lens satışı yapmaktan uzak duran optiklere seminerler vererek kontak lensin çapraz satışta ne kadar etkili bir ürün olduğunu anlattı. Yabancı sermayeli perakende optiklerin bu bilgiyle çalıştığını, bağımsız optikler kontak lens satışına geçmezse nasıl geri kalacakları, Opak Lens’in sürekli tekrarlanan ziyaret ve seminerlerinin değişmez ikna konusuydu.
Yıllar içinde Opak Lens olarak biz Türkiye’deki büyük üretici firmalar ile pazarlık ederek, depolarımızdaki ürün gamlarını optiklerin ihtiyaçlarına göre dizayn ederek, yabancı zincir mağazaların küresel iş birliklerinden doğan indirimleriyle rekabet edecek fiyat ve hıza ulaştık. Bu rekabetçi fiyatları bağımsız optiklerin yararına sunarak, onların yabancı zincirlerle rekabet edebilmesini sağladık. Bir yandan da hiç ara vermeden sürekli yasal olmayan internetten online kontak lens satışları ile mücadele ettik, engellemeye çalıştık ve internette online kontak lens satışının büyümesini durdurduk.
Bugün tüm bağımsız optiklerde kontak lens satılıyorsa bunda Opak Lens’in büyük rolü, yatırımı ve emeği vardır, bunu kimse inkar edemez.
2017 yılında ise bazı uluslararası cam üretici ve tedarikçi firmaların kontak lens satışına girmesi ile Opak Lens olarak pazar payımız küçüldü ve biz de optik cam üretim ve tedarik alanında satışa başladık ve başarılı da olduk. İlk zamanlar sektörün %96’sına ürün tedarik ederken hizmet kalitemizin de bundan negatif olarak etkilendiğini fark ederek ödeme alışkanlığı kötü olan, bizimle aynı ideolojide olmayan, bizleri sadece bulamadığı ürünü alarak, sağladığımız imkanları kullanıp istismar eden müşteri grubunu portföyümüzden eleme kararı aldık.
Bugün geldiğimiz noktada, en önemli misyonu optik sektörünü yerel kanatta güçlü hale getirmek olan Opak Lens’in hizmet alanını ve kalitesini daha da arttıracak neler yapabileceğimizin arayışındayız.
Bu özetlemenin ardından şimdi de size yeni bir iş modeline geçişimizin müjdesini vermek istiyorum. İş modelimiz hakkında bilgi vermeden önce, bizi bu karara yönelten durumları da kısaca gözden geçirmemizde fayda görüyorum.
-Maliyetlerin artması, sektörün çoğunluğunun yerli üretici ve tedarikçi firmaları desteklememesi,
- özellikle son zamanlarda bazı saha çalışanlarımızın merkeze uzak olmalarından kaynaklanan yanlış tutumları,
-yine son zamanlarda ekonomik kriz ile birlikte, uzak mesafe yönetiminde önemli bir gider kalemi olan benzin, ulaşım, konaklama gibi masrafların çok artması,
-perakende ve tedarikçiler olarak yerli kanatta birlik ve beraberliğin tesis edilememesi
gibi konular doğal olarak bizi bazı çözüm arayışlarına yöneltti.
Bu yazıma “Optik sektörünü yabancı sermayenin tekelleşmesinden nasıl kurtarabiliriz diye yıllardır düşünür dururum,” diye başlamıştım. Senelerdir hayalim olan sektörün yerli kanadında bütünleşme ve yabancı zincir mağazalar karşısında blok oluşturma konusunda kafamda kurduğum bir bölgesel güçler birliği fikri vardı.
İşte biz de bu fikirden hareketle yepyeni bir iş modeli üzerinde yoğunlaştık. Bu iş modelini tüm ayrıntılarıyla çalışarak sizlere sunmaya hazır hale getirdik.
Yeni iş modelimizi Opak Lens’in depolarını franchising yöntemi ile bulunduğu bölgelerdeki yerel bağımsız optiklere veya yerli yatırımcılara devrederek bölgesel bloklar oluşturmak olarak özetleyebilirim.
ÖNEMLİ BİR AÇIKLAMA:
Aslında “franchising”, bir markanın imtiyaz sahibinin, belli şartlar dahilinde işin yönetim ve yürütülmesine ilişkin destek sağlayarak, belirli bir maddi bedel karşılığında, bağımsız yatırımcılara markasını kullandırmasıdır. Ve yaygın uygulaması şöyledir: Franchise alan kişi X bölgede franchise verenin markasını kullanarak bir işletme açar ve bu uygulamada tahminlere göre bir kazanç sağlamayı amaçlar. Oysa bizim iş modelimiz hayali hedeflere dayanmamaktadır. Önerdiğimiz sistem hali hazırda mevcut olan ve gerçek veriler ile çalışan karlı bir işletmenin, markasıyla birlikte yerel yönetime yönlendirilmesiyle devam edecek olan bir sistemdir. Ve doğru kişiler ile yapılan iş birliğinde daha fazla iş üretme modelidir. Bu modelin bir adı olmadığı için bundan sonra Biz sisteme franchising diyeceğiz.
Bu yöntemin kağıt üzerinde sayısal değerlendirmeler açısından çok cazip sonuçlar verdiğini söylemeden geçemeyeceğim. Hatta biraz odaklanarak baktığınızda bu yöntemin bağımsız optiklere birçok avantaj sağlayacağını görebiliriz. Benim ilk aklıma gelenler şunlar.
- Öncelikle bağımsız optiklerin kazançları artacaktır. Çünkü merkezin yukarıda belirttiğim uzak mesafe masraflarının birçoğundan muaf olması satış fiyatlarımıza olumlu yansıyacaktır.
- Depolarımızda sattığımız cam ve kontak lenslerin yanı sıra optiklerin hızlı tükettiği çerçeve grupları ile birlikte marka gözlükleri de uygun fiyatlar ile portföyümüze katmayı planlıyoruz. Böylece bağımsız optikler daha ucuza her türlü gözlüğü tedarik etme şansına sahip olacak.
- En önemlisi bağımsız optikler arasında hep istediğimiz ama bir türlü tesis edemediğimiz birlik beraberlik ruhu gerçeklik kazanacaktır. Belki de o bölgedeki optikler birleşip hem üreten, hem satan olacaktır.
- Sektörümüzü bekleyen tehlikelerinden birisi olan; hem cam, hem çerçeve üreticisi olup ve aynı zamanda da perakende mağazaları olan yabancı sermayeli dünyada tekel olmuş firmanın ülkemizde büyümesi engellenmiş olup, karşısında da güçlü bir blok oluşturulacaktır.
- Üstüne üstlük yerel bir Opak Lens franchising deposunun satış etkinliği de, verimi de daha yüksek olacaktır. Bildiğiniz üzere Opak Lens 2022 yılı satış stratejisinde sadece alım kurallarına uyan optiklere satış yapmaktadır. Merkezi yönetim sisteminde uçlardaki satışların idaresinde genel kararların uygulanması önemlidir. Merkez, tahsilatta yorulduğu bir müşteriyi devre dışı tutarken, yerelde işin sahibi bir yönetim tanışıklık ve bölgesel kültürü tanıma açısından tüm optiklere hizmet vermeyi sağlayabilir. Yerel yönetimlerin daha hızlı karar almaları ve bölge hakimiyetinden faydalanarak daha yüksek gelir üretecekleri aşikardır.
- VE en önemlisi de zamandan kazanç olacaktır. Bilindiği üzere Türkiye genelinde rakipleri içerisinde en çok deposu bulunan Opak Lens , depolarının yönetimine çok fazla mesai harcamaktadır. Bu sistem sorunların daha hızlı çözülmesine de yardımcı olacak, hizmet kalitesi daha da artacaktır. Bizi desteklemeye devam eden optiklere ise geçmişte olduğu gibi gelecekte daha da fazla imkanlar ve büyüme alanları yaratabilmek için yurtdışı müşterilerimizi de geliştirme amacındayız. Merkez yönetim tüm zamanını bağımsız optiklerin gelişmesi için yeni iş olanakları yaratmaya ayırabilecek, iş geliştirmeye odaklanacaktır.
Sözün kısası;
İşini bir adım ileri taşımak isteyen optiklere veya bu alana yatırım yapacak ciddi yatırımcılara franchising vermeyi ve başta kurum çerçevesini katmak suretiyle ürün gamlarımızı da geliştirmeyi planlıyoruz.
Opak Lens olarak, Franchising çalışmamızda tabii ki ilk tercihimiz sektör içinden kişi ve kurumlarla iş birliği yapmak olacaktır.
Bu proje sektördeki birliğin tesis edilmesine hizmet edecek ve sektördeki bağımsız optikler kazanacaktır.
Bu proje ile, sektörde tam 18 senedir faaliyet gösteren Opak Lens kazandıklarını bağımsız optikler ile paylaşarak yepyeni bir dönem başlatmaktadır. Şunu da belirtmek isterim ki; dileğim bu projenin tüm yerli ve milli üretici firmalara da ilham olması ve yabancı sermayeli tekel olmuş firmaların Türkiye üzerindeki planlarını bozmasıdır.
BİLGİ ALMAK VE GÖRÜŞLERİNİZİ İLETMEK İÇİN
Bu noktada optik sektörü mensuplarının da düşüncelerini duymak, onların penceresinden de bakmak işin tamamlayıcı boyutudur. Bu konuda söylemek istedikleriniz ve sormak istedikleriniz varsa info@opaklens.com adresine yazabilirsiniz.
Her zaman olduğu gibi birlikten güç doğacağı inancımla tüm dostlarımızı selamlıyor ve bu kararlarımızın hepimizi daha başarılı noktalarda birleştirmesini ümit ediyorum.
Kalın sağlıcakla.
H. Erol Harbi
Yönetim Kurulu Başkanı
Opak Lens
Akay Optik
Cihan Medikal
Optik Gazete
Harbi Optik