Prof. Dr. YONCA AYDIN AKOVA
www.yoncaakova.com
Göz batması kaşıntı, sulanma, akıntı gibi çeşitli şikâyetlerle birlikte görülebilen, kişiyi rahatsız eden bir durumdur.
Gözde en sık görülen şikâyetlerden olan batma ve yanma, önemli bir göz rahatsızlığının belirtisi olabilir. Bu yazımızda, göz batmasına ne neden olur? Göz batmasına ne iyi gelir? Bunlardan bahsedeceğim.
Göz batması neden olur?
Göz batmasının basitten çok karmaşığa kadar çeşitli nedenleri vardır. En önemli nedeni çevresel faktörlerdir. Gözde batma nedenleri şunlardır:
- Kuru göz,
- Göze toz kaçması,
- Makyaj malzemesi gibi yabancı cisimlerin kaçması ve buna bağlı gözün tahriş olması,
- Şampuan, sabun, güneş kremi veya temizlik malzemeleri gibi kimyasal maddeler,
- Ortam havasının kuruluğu,
- Dış ortamlarda rüzgâr ve kuruluk,
- Uykusuzluk.
Makyaj malzemeleri ve cilt nemlendiricilerinin göze kaçması gözde sıklıkla yanma ve batma yapabilecek diğer nedenler arasında yer alır. Uykusuzluk, bilgisayarda uzun süreli çalışma, cep telefonu ekranına uzun süreli bakma, uzun süreli maske kullanımı gibi nedenler de gözde batma, yanma nedenleri arasında ön sıralarda gelmektedir. Bununla birlikte bu şikâyetler bazen gözde daha ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Uygun tedaviyi planlamak için öncelikle göz batmasının nedenlerini belirlemek gerekir.
Göz batmasına neden olan hastalıklar
Gözde batma hissi, sıklıkla kuru göz hastalığının belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hastalarda gözde batma, yanma şikâyetlerinin yanı sıra gözde yabancı cisim hissi, gözde sulanma, kaşıntı gibi şikâyetler de vardır. Romatizmal hastalıklar, menopoz, yaşlanma, tiroit hastalıkları, çeşitli ilaçlar, kontak lensler, kuru gözün en sık nedenleri arasında yer alır. Uzun süreli bilgisayar kullanımı da gözlerin kurumasına neden olabilir.
Uzun süreli kontak lens kullanımı da gözde batma, yanma nedenleri arasında yer almaktadır. Kontak lense bağlı alerji, göz kuruluğu, hatta kornea enfeksiyonu söz konusu olabilir. Bu nedenle kontak lens kullanımı sırasında gözde batma, yanma, kızarıklık, ağrı gibi şikâyetleriniz gelişirse kontak lensinizi hemen çıkarıp vakit kaybetmeden göz hekimine başvurmanız önerilir.
Göze yabancı cisim veya toz kaçması gözde batma, kızarıklık, yanma, hatta göz enfeksiyonuna neden olabilir.
Gözde batma ile birlikte göz akıntısı ve yanma varsa bu bulgular bir göz enfeksiyonu belirtisi olabilir. Çeşitli bakteri ve viral etkenler gözde konjonktivite neden olur. Gözde yanma, batma ile birlikte, göz akıntısının olduğu bir durumda mutlaka detaylı göz muayenesi için göz doktoruna başvurulması önerilir. Böylece hekim tarafından nedene yönelik antibakteriyel veya antiviral tedaviye başlanabilir. Özellikle viral konjonktivit, hem çok bulaşıcı olması hem de uzun sürmesi nedeniyle mutlaka bir göz hekimi tarafından takip ve tedavi edilmelidir.
Gözde blefarit veya gözyaşı yağ bezlerinin tıkanmasıyla ortaya çıkan meibomit (kirpik dibi iltihabı), oküler rozasea gözde batma, yanma ve kuruluk şikâyetlerine neden olabilir.
Gözde batma ve yanma şikâyetlerinin en sık nedenlerinden biri de alerjik konjonktivittir. Gözde belirgin kaşıntı, kızarıklık ve beyaz çapaklanma vardır. Genellikle toz, küf, polenler gibi alerjen etkenlerle karşılaştıktan sonra ve sıklıkla bahar aylarında ortaya çıkar. Böyle bir durumda göz doktoruna başvurmanız önerilir.
Gözde batması ve yanması nasıl rahatlatılır?
Gözünüze krem, sabun, şampuan veya evde kullanılan temizlik malzemesi kaçarsa gözünüzü öncelikle bol temiz suyla yıkayabilirsiniz. Gözde batma, yanma şikâyetleri gözü yıkayınca rahatlayacaktır. Ek olarak steril gözyaşı damlalarının kullanılması da bu rahatlamayı artırır.
Alerjik yapınız varsa alerji mevsiminde şikâyetleriniz artar. Göz alerjisi için göz doktoruna başvurmanız ve göze özel alerji damlalarınızı kullanmanız gözdeki batma, yanma ve kaşıntıyı en aza indirir, gözünüzü rahatlatır. Ağızdan alınan alerji ilaçları gözde kurumaya yol açabileceğinden, başka alerjik bulgular için bu ilaçların kullanılması gerektiğinde bu konunun akılda tutulmasında ve gerekirse gözyaşı kullanımında yarar vardır.
Gözünüzde yanma ve batma yaptığına inandığınız bir ilaç kullanıyorsanız, kullanmayı bırakmadan önce göz doktoruna danışmanızda yarar olur.
Göz kuruluğunun tedavisinde genellikle koruyucu içermeyen yapay gözyaşı damlalarının kullanımı gözdeki yanma ve batma hissinin ortadan kalkmasına yardımcı olur. Ancak göz kuruluğunun tedavisinde ek olarak başka yöntemlerin de kullanılması gerekebilir. Bunların arasında gözyaşı miktarını artıran inflamasyonu tedavi eden damlalar, punktum tıkaçları, otolog serum, IPL (“intense pulsed lazer”) gibi tedaviler sayılabilir.
Göz batmasına ne iyi gelir?
Göz kapaklarına uygulanacak ılık çay veya kaynatılarak ılıtılmış suyla yapılan kompresler kuruluğa bağlı göz batmalarında, soğuk kompresler ise alerjik konjonktivite bağlı batma, yanma ve kaşıntılarda oldukça etkilidir.
Gözlerinizi sürekli açık tutmak gözde batmaya neden olabilir. Bu nedenle gözlerinizi daha sık kırpmak sizi rahatlatabilir. Bilgisayar kullanırken sık sık mola vermek, göz kırpmayı hatırlamak ve uzaklara bakarak gözü dinlendirmekte yarar vardır.
Yaşadığınız ortamı nemlendirmek amacıyla kalorifer üstlerine su koymak veya soğuk nem makinalarını kullanmak da yararlı olabilir.