Gözleriniz güneşe karşı çok hassastır. İşte gözlerinizi en iyi nasıl koruyacağınızın yöntemi
Güneş gözlerinize dakikalar içinde hasar verebilir, ancak siz bu hasarın etkilerini ancak saatler sonrasına kadar bile net anlamayabilirsiniz.
Gözümüz ile görüşümüz tamamen güneş ışınlarına bağlıdır, ancak gözlerimiz de güneşten birkaç dakika içinde geri dönüşü olmayan şekilde zarar görebilir.
Doğada gördüğümüz şeylerin çoğu, güneş ışığını yansıttığı için açığa çıkar. Geceleri bile durum böyledir; ayın parıltısı sadece güneşin yansımasıdır. Bazı araştırmalar, güneş ışığının en başta gözlerin düzgün bir şekilde gelişmesine bile yardımcı olduğunu ve çocuklukta güneş ışığı eksikliğinin miyopluğa yol açabileceğini öne sürüyor.
Bununla birlikte, güneş o kadar parlak parlar ki 93 milyon mil öteden bile gözlerinize kalıcı olarak zarar verebilir - bu yüzden asla doğrudan güneşe bakmamanız gerekir.
Tıpkı bir büyüteç ışığı bir kağıt parçası üzerindeki bir noktaya, onu ateşe vermeye yetecek yoğunlukta odaklayabildiği gibi, göz de ışığı gözün arkasında, retinanın küçük bir parçası olan makulaya odaklar. Orada, bir dizi fotoreseptör hücre (renkli görme ve merkezi görme odağının anahtarı), güneş radyasyonunun aşırı yüklenmesiyle yanabilir. Bu hücreler tam anlamıyla yanmaz, ancak onlara bazen kalıcı olarak zarar verebilecek fotokimyasal reaksiyonlara maruz kalırlar.
Güneş, Dünya'nın ultraviyole (UV) ışığının çoğunu üretir, ancak yapay bronzlaşma yatakları ve bazı yapay ışıklar da UV ışını yayabilir. İnsan cildi bu elektromanyetik radyasyonu yararlı D vitamini oluşturmak için kullanır. Ancak aşırı UV radyasyonu, canlı organizmaların DNA'larına zarar vererek hücrelerini yaralayabilir veya öldürebilir ve güneş yanığından kansere kadar cilt sorunlarına neden olabilir. UV radyasyonunun gözler üzerinde de önemli etkileri vardır.
Zamanla, aşırı güneş ışığı sörfçü gözü gibi durumlara, gözün şeffaf koruyucu zarında bir büyümeye veya katarakt ve hatta nadir görülen kanser türleri gibi daha ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Güneş ışığına maruz kalmanın bu sonuçları, uzmanların yüzde 99 ila 100 UV koruması sağlayan kenarlı şapkalar ve güneş gözlüğü takmayı tavsiye etmelerinin nedenidir.
Gözlerin retinalarında herhangi bir ağrı alıcısı yoktur, bu nedenle insanların genellikle güneşe zarar verecek kadar uzun süre bakıp bakmadıkları hakkında hiçbir fikirleri yoktur. Aslında çoğu kişi saatler sonra hatta ertesi güne kadar ne olduğunun farkına varmaz. Retinanın fotoreseptörleri, tamamen aşırı yüklendiklerinde bile, devre dışı bırakılmadan önce saatlerce çalışabilirler.
Ancak bir kez kapatıldıktan sonra, gözleri güneşten zarar gören kişilerde bulanık görme, bir yüze veya basılı sayfaya odaklanma sorunları veya görmenin merkezinde skotom olarak bilinen bir nokta görülebilir. Bu kadar zarar görenler için ne yazık ki bir tedavi yok, sadece bir kendiliğinden düzelmesini bekleme seçeneği var. Birçoğu zamanla düzelirken, diğerleri ne yazık ki iyileşmez.
Güneş ışınlarına maruz kalmanın risk oluşturması uzun sürmez. Doğrudan güneşe bakmak bir dakikadan daha kısa sürede kalıcı göz hasarına neden olabilir. Kısmen kararan güneş daha az zararlı hissettirdiği için bu en sık güneş tutulması sırasında olur. Çoğu gün, güneş gökyüzünde parlar ve çok az insan doğrudan ona bakar çünkü bunu yapmak son derece rahatsız edicidir.
Güneş Tutulması Sırasında Gözlerinizi Korumak
Güneş tutulması, pek çok kişiyi normalde bakmayacakları yere bakmaya zorlayan nadir bir olaydır ve ay, güneşin çoğunu engellediği için, bunu daha az rahatsızlıkla yapmak da mümkündür. Bu, gizlice göz atmanın güvenli olduğu anlamına gelmez. Güneşin ilk şeridi çıkar çıkmaz gözlere zarar vermeye yetecek yoğunlukta parlar ve karanlıkta büyümüş göz bebeklerini daha da yoğun bir şekilde etkileyerek daha fazla ışığın içeri girmesine neden olur.
İnsanlar doğrudan güneşe bakmanın riskini yüzyıllar önce dahi kabul ediyorlardı. Yaklaşık 2.500 yıl önce Platon tehlikeyi şöyle tanımladı: "İnsanlar, yalnızca suya veya benzer bir ortama yansıyan görüntüye bakma önlemini almazlarsa, güneş tutulması sırasında güneşi gözlemleyerek ve ona bakarak bedensel gözlerini yaralayabilirler." Bugün uzmanlar, güneşin yansımasının bile göze zarar verecek kadar güçlü olduğu konusunda uyarıyorlar.
Gelişmiş görüntüleme çalışmaları, solar retinopati olarak bilinen hasara ışık tuttu, bunun nedeni güneş radyasyonuna aşırı maruz kalmadır - genellikle bir güneş tutulmasını korumasız olarak izlerseniz gözünüze bu hasarı verirsiniz. Bir çalışmada, 2017 güneş tutulmasını güvenli olmayan gözlüklerle gözlemleyen bir kadının retina hücreleri, tutulmayı izlediği 20 saniyelik süre boyunca güneşin görünümüyle eşleşen hilal şeklinde hasar gördü. Ne yazık ki, hasar ayrıca hilal şeklinde karanlık bir nokta oluşturdu ve sonuç olarak kadının görüşü kalıcı olarak zarar gördü.
Bu riskler, bir güneş tutulması görmeyi kaçırmanız gerektiği anlamına gelmiyor - sonuçta herhangi bir yerde böyle bir olayın tekrar yaşanması için birkaç yüzyıl geçebilir. İnsanlar uzun süredir tutulmaları izlemek için yaratıcı yöntemler geliştirdiler. Aristoteles, MÖ 4. yüzyılda bir güneş tutulmasını güvenli bir şekilde görüntülemek için bir iğne deliği yöntemi kullanarak bunu belgeledi.
Bugün, normal bir güneş gözlüğünden binlerce kat daha koyu olan güneş tutulması gözlükleri, tercih edilen izleme aracıdır, ancak kendi güvenlik kaygılarını da beraberinde getirirler. Ne yazık ki, sahte ve güvenli olmayan sürümler genellikle hediyelik eşya olarak ve çevrimiçi internet satıcıları aracılığıyla satılır. Bir güneş tutulmasını gözlemlemeden önce gözlemciler, gerçekten bu işin uzmanı üreticiler tarafından üretilen onaylı güvenilir bir kaynaktan gözlük almalıdır. Güneşin gözlerinize kalıcı bir zarar vermeden gerçekten unutulmaz bir olaya tanık olmanın en iyi yolu budur.
Kaynak: www.nationalgeographic.com