Progresif Bir Cam Daha İnce Yapıldığı Zaman optik Performansında Bir Olumsuzluk Olur mu?
Gözlükçüden gelen orijinal soru şu şekildedir.
"Sürekli olarak çalıştığım firmamdan almış olduğum camlar görüş olarak müşterilerimin istediği kaliteyi verirken, kalın olduğu iddiası ile zaman zaman müşterilerimin tepkisini çekiyordu ve hatta camları iade edenler bile oldu. Bizden aldığı Progresif camlarını iade eden bir müşterimin, "ben bu gözlüğü başka bir yerde yaptırdım ve daha ince oldu’’ demesi üzerine ben de araştırmaya girdim ve daha ince cam yapan firmayı buldum. Camlar gerçekten daha ince oluyordu, fakat bu sefer de görüş kalitesi ile ilgili şikayetler almaya başladım. Müşteriler "görmekte zorluk çekiyoruz; çift görüyoruz’’ gibi ifadeler kullanmaya başladılar. Daha somut yanıt alabilmek için, sorun yaşadığım son progresif gözlük hakkında bazı detaylar vermek istiyorum. Reçete:Sağ: +4.00 Sph. Sol: +4.00 Sph. Add: 1.50 Pupilla Mesafesi: 60 mm (Sağ.30 Sol.30) Çerçeve Ekartmanı: 55-18 Bu gözlük için önce sürekli çalıştığım firmaya 70 mm çapında 1.5 indeks E.T. kaplamalı organik progresif cam sipariş ettim. Camları kurallara göre monte ettim. Müşterim camların kalınlığını beğenmedi. Daha ince camlar için aynı özellikte progresif camları diğer firmaya da sipariş ettim. Her iki çift kesilmiş camın şakak tarafındaki kalınlıkları aynı iken (1mm. civarında), ince olan camların merkez kalınlığı 4.5 mm ve burun tarafındaki kalınlığı da 2 mm civarında idi. Kalın olarak üretilen camların merkez kalınlığı 6 mm ve burun tarafındaki kalınlığı da 4 mm idi. Her iki camın dış bombesi aynı görünüyordu. Müşteri ince olan camların estetik görüntüsünü beğendi , fakat gözlüğü taktıktan bir müddet sonra başının ağrıdığını ve bazen de çift gördüğünü ve camlarda bir hata olduğuna inandığını söyledi. Neticede rahat kullanamıyacağı bir gözlüğü istemediğini söyleyip gözlüğü iade edip ödemiş olduğu parayı alıp gitti. Eski ve yeni camları kıyaslamak amacıyla müşterinin çerçevesine daha önce sipariş ettiğim kalın camları taktığım zaman, görüşünün bu camlarla daha rahat olduğunu söyledi. Öğrenmek istediğim, progresif bir cam daha ince yapıldığı zaman optik performansında bir olumsuzluk olur mu? Ayrıca merak ettiğim diğer husus da, ayni teknolojiye sahip oldukları halde niçin ilk firma diğeri gibi camları ince olarak üretemiyor? Yoksa inceltme prosesi camın görüş kalitesini bozuyor mu? "
Optik, fizik kanunlarının geçerli olduğu pozitif bir bilim dalıdır. Görüntü oluşumları, mercek kalınlıklarının, prizmatik etkinin, progresivler dahil tüm merceklerdeki yüzey geometrisinin hesaplanması vs. fizik kanunlarına göre yapılır.
Diyoptrisi +4.00D, indeksi 1.498 ve çapı 70 mm olan bir gözlük camının orta kalınlık formülü şudur:
Bundan anlıyoruz ki, merkez kalınlığını 6.0 mm. olarak ölçtüğünüz camlar kurallara göre üretilmiştir.
Orta kalınlığı bilinen konveks optik camın çapını da şu formülle hesaplayabiliriz:
Camın yarıçapının karesi 871.5 mm ise, Çap= 59 mm olur. Gönderilen camın fiziki boyutları 70 mm olduğundan, camı daha ince olarak üreten firmanın yaptığı, camların optik merkezini 5-5.5 mm dışa kaydırarak camın şakak tarafındaki kenarı ile optik merkez arasındaki mesafeyi 29-30 mm olarak üretmesi ve dolayısıyle camların merkezde ve burun tarafında daha ince olmasını sağlamaktı. Bu durumda Optik Merkez (yatayda) Montaj Artısı hizasında olmayıp , şakak yönünde 5-5.5 mm kaydırılmış oluyor. Bu, kesinlikle kabul edilemeyen bir uygulamadır. Zira, ince olduğu için tercih edilen bu camlarda hiç de küçümsenmeyecek “istenilmeyen prizmatik etki” oluşmaktadır. Bu prizmatik etki, her camda en az 2D Taban Dışa, yani toplamda 4D Taban Dışa prizmadır! (0.5 cm.x4 x 2= 4D Prizma)
Müşterinizin baş ağrısının ve çift görmesinin nedeni, daha estetik olması için kurallara aykırı olarak üretilen ve kesinlikle kabul edilemeyecek güçte prizmatik etkiye neden olan bu camlardır. Doktorun prizmatik reçete yazmadığı bir kişiye 4D prizmatik cam takmaya kimsenin hakkı ve yetkisi yoktur. Bu güçteki prizmatik cam kullanmak zorunda bırakılan hastanın, yorgun ve uykusuz olduğu bir zamanda direksiyon başında kaza yapması beni hiç şaşırtmaz. Bu nedenle, vicdani sorumluluk yaşamamak adına böyle progresif camları tercih etmemenizi, bunun yerine, müşterilerinize belki biraz indirim yaparak daha yüksek indeksli cam sipariş vermenizi tavsiye ederim.
(Konunun daha kolay anlatımı için hesaplamalarda “basitleştirilmiş yaklaşık formüller” kullanılmıştır)
Kaynak: Akay Optik arşiv