KATARAKTA NE SEBEP OLUR?
Katarakt, göz merceğinin kademeli olarak bulanıklaştığı ve sonunda görüşünüzü etkileyen bir göz rahatsızlığıdır. Katarakt normal yaşlanma sürecinin bir parçasını oluşturur ve en yaygın nedeni yaştır. Diğer nedenler arasında aile öyküsü, UV hasarı, göz travması, sistemik veya tıbbi durumlar, ilaçlar ve konjenital durumlar sayılabilir.
Gelişimin erken aşamalarında kataraktın görüşünüz üzerinde çok az etkisi olduğundan, göz doktorunuz kataraktı teşhis etmek için çeşitli testlerle bir göz muayenesi yapabilir.
KATARAKT NEDİR?
Sisli bir pencereden bakmaya çalıştığınızı hayal edin. Katarakt ile yaşamak da buna benzer.
Zamanla, genellikle şeffaf olan göz merceği bulanıklaşır ve görüş önemli ölçüde azalır. Katarakt, göz merceğindeki proteinlerin bir araya toplanıp ışığın retinaya (gözün arkasındaki ışığa duyarlı doku) ulaşmasını engelleyerek görmeyi etkilemesi sonucu gelişir.
Katarakt genellikle yavaş yavaş ve başlangıçta ağrı veya belirgin semptomlar olmadan gelişir, bu da düzenli göz muayeneleriyle erken teşhisin izlenmesi açısından hayati önem taşır. Ancak katarakt birkaç ay içinde de ilerleyebilir. Katarakt tek gözde veya her iki gözde aynı anda, farklı zamanlarda ve farklı oranlarda oluşabilir.
KATARAKT BELİRTİLERİ
Katarakt görüş netliğini etkileyebilir ve aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkabilir :
- Sürekli göz kırpmayla geçmeyen bulanık, sisli veya loş görme
- Çift görme
- Işıkların etrafında haleler görmek
- Donuk veya soluk renkler
- Işığa ve parlamaya karşı artan hassasiyet
- Gece sürüşünde sorun
- Görme ve okuma güçlüğü gibi gece görmede artan zorluk
- Numaralı gözlüklerin sık sık değiştirilmesi
KATARAKT TÜRLERİ
Farklı katarakt türleri şunları içerir:
- Nükleer katarakt: En yaygın olanı, göz merceğinin merkezinde oluşur ve giderek kötüleşir.
- Kortikal katarakt: merceğin kenarında oluşur ve merkeze doğru büyür.
- Konjenital katarakt: Doğumda mevcuttur ve küçük veya daha şiddetli olabilir.
- Travmaya bağlı katarakt: merceğin herhangi bir yerinde oluşur ve çiçek veya rozet şeklinde gelişir.
- Arka subkapsüler katarakt: merceğin orta arka yüzeyinde daha hızlı gelişir.
KATARAKTA NE SEBEP OLUR?
Kataraktın altında yatan çeşitli nedenler vardır.
Yaşlanma
Yaşlandıkça vücudun doğal süreçleri yavaşlamaya başlar. Göz merceği çoğunlukla su ve proteinden oluşur. Yaşla birlikte göz merceğindeki protein parçalanmaya ve bir araya toplanarak merceği bulanıklaştırmaya başlar. Bu yaşa bağlı katarakt en sık görülen türdür ve genellikle 60 yaş ve üzeri kişileri etkiler. Ancak katarakt 40 gibi erken bir yaşta da gelişebilir.
Genetik
Genetik yatkınlık veya ailede katarakt öyküsü, katarakt gelişiminde çok önemli bir rol oynar; bazı bireylerde katarakt gelişme olasılığı daha yüksektir.
UV Hasarı
Koruyucu gözlük olmadan ultraviyole ışığa uzun süre maruz kalmak gibi çevresel faktörler katarakt oluşmasına neden olabilir.
Göz Travması
Göz yaralanmaları, göz ameliyatı ve göz merceğine zarar veren radyasyon tedavileri katarakta neden olabilir. Göz yaralanmaları parmaktan, toptan veya yumruktan kaynaklanan künt kuvveti içerebilir. Göze delici bir yaralanma, kıymık, kurşun kalem veya bıçak gibi keskin bir nesne olabilir.
Tıbbi durumlar
Diyabet ve yüksek tansiyon, obezite, kronik böbrek hastalığı ve otoimmün hastalık gibi diğer tıbbi durumlar katarakta neden olabilir.
İlaçlar
Bazı ilaçlar katarakt oluşumu riskini artırabilir. Oral steroidlerin uzun süreli kullanımı kataraktın erken gelişmesine yol açabilir.
Konjenital Koşullar
Doğumsal katarakt, bebeklerin kataraktla doğmasıdır. Bunlar ya kalıtsaldır ya da altta yatan bir sağlık durumunun sonucudur. Konjenital katarakt görmeyi öğrenmeyi etkileyebileceğinden, normal görme gelişimini sağlamak için ameliyat gerekir.
KATARAKTIN ÖNLENMESİ
Kataraktı önlemek mümkün mü? Kusursuz bir yöntem olmasa da, bazı yaşam tarzı değişiklikleri katarakt gelişme riskinizi azaltabilir veya katarakt gelişimini yavaşlatabilir:
- Uygun gözlük takın: Açık havada UV ışınlarını engelleyen gözlükler, gözlerin maruz kaldığı miktarın azaltılmasına yardımcı olur.
- Sigarayı bırakın: Sigara içmek katarakt oluşma riskinizi artırır.
- Diyabeti yönetin: Diyabetli kişiler katarakt riskini azaltmak için normal kan şekeri düzeylerini korumalıdır.
- Dengeli beslenin: Antioksidanlar açısından zengin bir beslenme kataraktın ilerlemesini geciktirebilir.
- Göz koruması kullanın: Fiziksel travma ve göz yaralanmalarına karşı korunmak için uygun koruyucu gözlük takın.
KATARAKT TEDAVİSİ
Görüşünüzde değişiklikler fark ettiğinizde, altta yatan nedeni belirlemek için göz muayenesi için göz doktorunuzu ziyaret edin. Kataraktın erken evrelerindeki tedavi, görüşü iyileştirmek için güncellenmiş gözlük veya kontak lens reçetesi ve daha iyi görmek için büyütücü lensler veya daha parlak ışık kullanımı gibi cerrahi olmayan yaklaşımları içerebilir.
Ancak katarakt ilerleyip günlük yaşamınızı ve araba kullanma yeteneğinizi etkilediğinde, göz doktorunuz katarakt ameliyatını önerebilir. Katarakt ameliyatında bulanıklaşmış mercek çıkarılır ve yerine şeffaf yapay mercek konur.
KATARAKTIN ÖNLENMESİ VE ERKEN TEŞHİSİ
Kataraktı anlamak, görüşünüzü korumaya yönelik proaktif adımlar atmanıza yardımcı olabilir. Bunlar, altta yatan nedenler ve riskler hakkında kendinizi eğitmeyi, erken görme değişikliklerini fark etmeyi, koruyucu alışkanlıkları benimsemeyi veya katarakt geliştirme riskinizi azaltmak için düzenli göz muayeneleri yaptırmayı içerebilir.