Kataraktı Yok Edebilir!!!

Doç. Dr. Şehime Temel;

Katarak dünyada onlarca milyon insanı etkileyerek gözde bulutlanma yapar. Amerika’da yapılan bir araştırma 40 yaşın üzerindeki toplumun yüzde 17.2’sinde katarakt geliştiğini göstermiştir. Şu anda tek tedavi yöntemi lazer veya neşter ile gözü oluşturan moleküler harcın kesilmesi veya cerrahların lensi değiştirmesidir. Bilim insanları ve oftalmologlardan oluşan bir ekip köpeklerde yaptıkları araştırmada; bir solüsyonun göz merceği haricinde kataraktı eritebileceğini gösterdi.

Steroid tabanlı bir göz damlası:

Çözümün ta kendisi!!!

Bilim insanları, kataraktın tam olarak nasıl oluştuğunu anlamasalar da; genellikle hastalar tarafından görülen sis perdesini, topak halinde birikmiş arızalı yığın halinde birbirine yapışmış proteinlerin yaptığını biliyorlar. Sağlıklı durumda iken bu proteinler ‘kristalinler’ olarak adlandırılır, gözün merceğinin yapısını ve şeffaflığını korumaya yardımcı olurlar. İnsanlar ve hayvanlar yaşlandıkça bu kristalin proteinler işlev yeteneğini kaybetmeye başlar. Sonra topaklanıp biraraya gelirler ve mercekte kılıf benzeri bir tıkanıklık oluştururlar. Bu da katarakta eşlik eden “buharlı cam” gibi görmeye neden olur.

Ameliyat dışında bir çözümün olması ne kadar zor görünse de yakın bir gelecekte belki de bu damla ile ameliyata gerek kalmayacak. Bilim insanları yıllardır yeni anlayışlar sunmak ve alternatif tedaviler oluşturabilmek için kristalin proteinini kodlayan genlerde oluşabilecek mutasyonları araştırıyorlar. Moleküler biyolog Ling Zhao liderliğindeki San Diego Kaliforniya Üniversitesi ekibi bu alanda başarı kaydetti. Bilim ekibi çocuklarda görülen genetik olarak kalıtılan katarakt formunda oluşan bir mutasyonun vücutta önemli bir steroid olan lanosterol üretimini durdurduğunu gördüler ve böylece steroid göz damlası fikri oluştu. Ebeveynlerden biri bu mutasyonu taşımıyorsa; lanosterol üretebiliyor ve dolayısıyla katarakt oluşmuyor.

HAYVANLARDA SONUÇ VERDİ!

Araştırmacılar çok heyecanlandılar ve kendilerine şu soruyu yönelttiler; lanosterol kataraktı önlemeye veya azaltmaya yardımcı olur mu? Araştırma ekibi üç ayrı deneyde lanosterol-yüklü solüsyonu test ettiler. Birincisinde, insan mercek hücreleri katarakt laboratuvar modelinde lanosterolün kataraktı küçültüp küçültmediğini ve ne kadar etkili olduğunu test etmek için kullanıldı. Bu test sonucunda önemli bir azalma gördüler. İkincisinde, katarakt hastası tavşanlara bu solüsyon uygulandı. 6 günlük deneyin sonunda, şiddetli veya belirgin kataraktı olan 13 tavşanın 11’inde katarakt orta dereceye düştü veya hiç olmama durumuna geldi. Son olarak, ekip doğal olarak katarakt oluşan siyah Labs, Queensland Heelers ve Minyatür Pinçerler dahil, yedi köpekte testi uyguladılar. Köpeklere lanosterol hem göz enjeksiyonları hem de göz damlaları şeklinde verildi. Köpekler lanosterole araştırmacıların umut ettiği şekilde cevap verdiler. Köpeklerin lenslerinde insan ve tavşan lens hücrelerinde gözlemledikleri aynı tür erime görüldü. Araştırmacıların bulguları 22 Temmuz’da saygın bilim dergilerinden Nature’da; “Lanosterol katarakt oluşturanprotein kümelenmesini geri döndürür” başlığıyla yayımlandı.

Gelişme çok dikkat çekici-araştırmacılar kataraktın azaldığını sadece köpeklerin gözlerine bakarak söyleyebilir hale geldi. Ama lanosterol; proteinlerin kütlesini dağıtmak için nasıl bir mekanizma kullanıyor o tam olarak bilinmemektedir.

HEYECAN VERİCİ...

Çalışmaya dahil olmayan 2000 yılından beri katarakt proteinlerini araştıran Cambridge Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde moleküler biyolog olan Jonathan King, bu çalışmanın çok kapsamlı ve zorlayıcı bir çalışma olduğunu söyledi. King, “10 yıl içinde kendi alanımda gördüğüm en güçlü çalışma. Araştırmacılar, bir fenomen keşfetti. Sonra da biyolojik olarak yapılabilecek tüm deneyleri izledi” dedi.

San Diego Kaliforniya Üniversitesi’nde moleküler biyolog olan çalışmanın yazarlarından Ruben Abagyan, lanesterol damlanın daha neleri çözebildiğini görmeyi dört gözle beklediğini ve bundan sonraki adımı insanlara çevirmek istediğini belirtti ve “Bundan daha heyecanlı bir şey olmadığını” vurguladı.