Sözlükte yaklaşmak, Allâh’a yakınlaşmaya vesile olan şey anlamlarına gelen kurban, dinî bir terim olarak, ibâdet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı, kurban bayramı günlerinde usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder.
Kurban Bayramı Neden Kutlanır?
Kurban Bayramı, Allah için yapılan bir ibadet olan kurban kesimi ile birlikte kutlanmaktadır.
Müslümanların en büyük bayramı olan kurban bayramı, Arap aylarında Zilhiccenin 10-13 günleri arası olmak üzere, 4 gün kutlanır. Hicri takvim Ay esasına dayandığı için bir yıl 355 gündü. Günümüzde güneş yılı esas olarak bakıldığı için bir yıl 365 gün kabul edilir. Bunun için Kurban Bayramı her yıl 10 günlük değişiklik gösterir. Bu diğer dini bayramlarımız ve günlerimiz için de geçerlidir.
Kurban kelimesi dilimize Farsçadan geçmiştir ve anlam olarak “Allah’a yaklaşmak ve Allah rızasına ermek niyetiyle kesilen, kurban edilen, hayvan demektir.” Kur’an’da geçen İbrahim peygamber ve oğlu İsmail ile ilgili kıssadan yola çıkarak, kurban kavramı, çok daha genel bir adanmışlığı, Allah için bireyin her şeyini feda edebilecek olmasını, Allah’a teslimiyeti ve ona karşı şükür içinde olmayı ifade etmektedir.
Kurban Bayramı Tarihçesi
Hz. İbrahim’in Eşi Sare’den bir çocuğu olmuyordu (bazı rivayetlere göre 125 yıl). Yaşlanmalarına rağmen bir çocuk sahibi olamadıklarından dolayı Sare Hatun Hz. İbrahim'i Hacer ile evlenmesi için ikna etti. Hacer ile evlenen Hz. İbrahim'in bir oğlu oldu ve adını İsmail koydu. İsmail biraz büyüdükten sonra Hz. İbrahim oğlu ve eşi Hacer'i alarak Kabe'nin olduğu yere götürdü. Bir çadır kurarak oğlu ve eşinin artık orada yaşamasını söyleyerek yanlarından uzaklaştı.
Çölün ortasında kalan Hacer ve İsmail'in suları bir süre sonra bitince, Hatice Safa ile Merve arasında su bulmak için 7 kere gidip geldi. Su bulmayan Hacer hüzünlü bir şekilde çocuğunun öldüğünü düşünerek çadıra döndü fakat Allah onlara yer altından çıkan zemzem suyunu ikram etmiş ve çocuğu yaşıyordu.
İsmail büyüyüp genç delikanlı olunca babası Hz İbrahim bir kaç gün üst üstte oğlunu kurban ettiğini gördü ve bunun Allah tarafından gönderilen bir emir olduğunu anladı. Hz. İbrahim oğlu İsmail'i yanına alarak kurban edeceği yere doğru yürümeye başladılar. Yürürken Hz. İbrahim, '' Ey Oğulcuğum! Doğrusu ben uykuda iken seni boğazladığımı görüyorum, bir düşün ne dersin?'' dedi. (Saffat 102. Ayet) Oğlu İsmail ise '' Ey Babacığım! Ne ile emrolundunsa yap, Allah dilerse sabredenlerden olduğumu göreceksin'' dedi. (Saffat 102. Ayet)
Bunun üzerine Hz. İbrahim İsmail'i bir kayanın üzerine yatırarak kurban vermek için bıçağı oğlunun boğazına sürttü fakat bıçak kesmemişti. Bu esnada bir ses '' Ey İbrahim rüyayı gerçekleştirdin biz iyileri böyle mükafatlandırırız. Bu gerçekten çok açık bir imtihandır.'' ( Saffat Suresi 105-106. Ayet) dedi. Hemen ardından Allah Cebrail ile birlikte bir koç gönderdi ve onu kurban etti. Bu imtihandan sonra tüm inananlar Allaha şükretmek ve Hz. İsmail'in kurtuluşunu kutlamak için Zilhicce ayının 10. günü kurban kesti.
Kimler Kurban Kesmelidir?
Kurban vaciptir. Maddi durumu yeterli olan kadın ya da erkek fark etmeksizin herkes kurban kesebilir.