Nöro oftalmoloji nedir?
Nöro oftalmoloji, göz siniri bilimi olarak tanımlanır. Aslında gözle nörolojinin ortak bir ilgi alanıdır. Kullanılan bir diğer adı da göz nörolojisi'dir.
Gören organ göz diye bilinir. Aslında gören organ beyindir. Göz ışıkları, dünyadan görüntüleri toplayıp beynin arka tarafındaki görmeyi sağlayan 'oksipital lob' denilen bölgeye iletir. Göz ne kadar sağlıklı olursa olsun, görüntü o bölgeye ulaşmadığı zaman görme oluşmaz. Mesela diyabet, hipertansiyon gibi bazı faktörlere bağlı olarak hastaların beyin damarları tıkanabilir. Hastanın gözünde hiçbir problem olmasa bile, oksipital lob fonksiyon bozukluğu kişiye görmeyle ilgili sorunlar yaşatabilir. Görmenin oluşması için hem gözün, hem de beynin sağlıklı olması gerekir. Nöro oftalmoloji işte görmeyi engelleyen bu tür sorunlarla ilgilenir.
Nöro oftalmolojik muayene nasıl yapılır? Klasik göz muayenesinden farklı yönleri var mıdır?
Nöro oftalmolojide klasik göz muayenesi sırasında kullanılan cihazlarla nörolojik tanıya varılmaya çalışılır. Ancak nöro oftalmoloji alanında tanı için hastanın öyküsü son derece önemlidir. Hastanın şikayetinin ne zaman başladığı, ne tür yakınmalar olduğu, hangi hastalıkları geçirdiği gibi konular detaylı bir şekilde sorgulanır. Kullandığı ilaçlar, kan tetkikleri, MR sonuçları incelenir. Muayene sırasında ise göz bebeği reaksiyonlarına, görme alanına, göz hareketlerine bakılır.
Nörolojik Sorunların Gözdeki Belirtileri
Hangi yakınmalar göz nörolojisi ya da bir başka deyişle nöro oftalmoloji açısından alarm sinyalidir?
Gözde nörolojik bir soruna işaret eden belirtileri şöyle sıralamak mümkün:
Aniden gelişen ağrılı görme kaybı
Çift görme
Kapak düşmesi
Görme kaybı, görme alanında daralma
Göz bebeği farklılıkları (Örneğin göz bebeğinin aniden büyümesi veya küçülmesi)
Göz ve çevresinde ağrı
Bu tür yakınmaları olan kişinin vakit kaybetmeden bir göz hekimine, mümkünse nöro oftalmoloji konusunda uzman bir doktora başvurması gerekir. Çünkü diyabetten, göz ya da beyin tümörüne ve MS'e kadar pek çok hastalık söz konusu yakınmalara yol açabilir.
Ağrılı görme kaybı neden kaynaklanır, nasıl teşhis edilir?
Genç yaşta görülen ağrılı ani görme kayıpları genelde görme sinirinin iltihaplanmasından kaynaklanır. 'Optik nörit' denilen bu sorunda görme sinirinin iltihaplanmasına bağlı olarak göz bebeği reaksiyonlarında bozulma olur. Göz sinirlerinin görüntülenmesi önemlidir. Hastalardan beyin ve orbita (göz çukuru) MR'ları istenebilir. Optik nörit vakalarının yüzde 50'ye yakınında, uzun dönemde MS benzeri bir beyin hastalığı ortaya çıkabilir. İleri yaş grubunda görülen ani görme kayıplarının altında ise damat sertliğine bağlı göz siniri tutulmaları yatabilir.
Göz Bebeği Farklılıklarına Dikkat!
Göz bebeği farklılıklarının da bir hekime başvurmayı gerektiren bir durum olduğunu belirttiniz.
Bazı hastalarda göz bebeği büyüyüp küçülebilir, ani farklar ortaya çıkabilir. Mesela 'Horner Sendromu'nda göz bebeğinde küçülme ve kapak düşmesi gibi belirtilere ağrı da eşlik edebilir. Horner sendromunun altında akciğerdeki bir tümör, akciğer kanserinin metastazı ya da geçirilmiş bir tüberkülozun izleri bulunabilir.
Boyundaki şah damarının (karotis) anevrizmalarında ve beyin tümörlerinde de göz bebeği bozukluğu görülebilir. 'Adie pupillası' denilen ve çok sık görülen bir hastalıkta da birdenbire göz bebeği aşırı büyüyebilir. Ortaya çıkan bu tablo nedeniyle hastaların önemli bir kısmı beyin cerrahisi kliniklerine başvurur. Tanı için MR'dan beyin anjiyosuna kadar çeşitli tetkikler yapılır. Aslında bunların çoğuna gerek olmayabilir. Viral enfeksiyondan kaynaklı olan adie pupillası basit bir göz muayenesiyle saptanabilir. Çoğunlukla bir tedaviye ihtiyaç doğurmadan, 5-6 ay içinde giderek düzelir.
Görme Kayıpları ve Göz Kapaklarında Düşme
Gelelim görme kayıplarına ve görme alanı defektlerine...
Görme kayıpları ve görme alanı defektleri oldukça sık rastlanılan durumlardır. 'Homonim' denilen görme alanı bozukluğunda, kişi her iki gözünün aynı yanlarıyla göremez. Bazı hastalar her iki dış tarafı, bazıları her iki iç yanları göremezler. Bunun beynin değişik bölgeleriyle ilgisi vardır. Beyin tümörü ya da beynin arka bölümündeki tıkanma gibi sebeplerle gelişen görme kayıplarının tespitinde görme alanı testinden faydalanılır. Görme alanı testiyle beyinde bir kitle varsa, bunun yerini bile saptamak mümkündür.
Peki, göz kapaklarındaki düşme nöro oftalmolojik açısından neyi gösterir?
Buradaki kapak düşüklüğü yaşla birlikte görülen kozmetik kapak düşüklüklerinden farklıdır. Kapak düşüklüğü bazı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar. Horner sendromunda hastanın göz bebeğindeki farklılığa ek olarak göz kapağı da düşer. Daha çok ileri yaşta ortaya çıkan myastenia graviste hastanın yorulmasına paralel olarak günün ilerleyen saatlerinde kapak düşüklüğü görülür. Sabah kalkıldığında hiçbir sorun olmayan göz kapağı akşama doğru aşağı inip kötüleşebilir. Tiroid hastalarında da kapakla ilgili problemler gelişebilir. Guatr hastalarında bir göz kapağı yükselebilir, diğeri ise düşükmüş gibi görülenebilir. Aslında burada yalancı düşüklük söz konusudur.
Kaynak:optisyen.info