Eski Mısır’da göz parlaklığı

İnsanlık tarihinin ilk uygarlıklarından biri Eski Mısır uygarlığıdır. Eski Mısırlıların sanat, tıp ve bilimsel keşiflerin mitolojik hikaye anlatımı alanlarındaki öncü çalışmaları iyi bilinmektedir.

DR. EREN FIRAT

Mısırlılar mitoloji ve anatomiyi sanatsal semboller ve imgelerle birleştirme konusunda uzmandı. Antik Mısır'ın en bilinen mitolojilerinden biri tartışmasız İsis, Osiris ve Horus merkezli olanıdır. İsis ve Osiris'in hikayesi, Horus'un Gözü'nün koruma ve refah sembolü olarak kullanılmasına ilham kaynağı olmuştur. Bu burcun nöroanatomik yapısı ile işlevi arasındaki ilişki hayret vericidir. Göz sanatsal olarak altı bölüme ayrılmıştır. Efsanevi bir bakış açısıyla Göz'ün her bir bileşeni ayrı bir sembol olarak görülür.

EFSANELERLE GERÇEK BULUŞTU

Fizyolojik bilgi ve efsanevi hikayeler, eski Mısırlılar tarafından yaratıcı sembollere ve temsillere ustalıkla dahil edildi. Göz, sanatsal olarak altı bölüme ayrılmıştır. Mitolojiye göre her bir bileşen tek başına birer sembol olarak duruyor. Her bileşen anatomik olarak belirli bir insan duyusunun konumuna göre eşleştirilir. Horus'un Gözü, eski Mısırlılar tarafından çok uzun bir süre koruma ve zenginlik işareti olarak saygıyla karşılandı ve önemi çağdaş Mısır'a da taşındı.

Güneş Tanrısı Ra ile güçlü bir şekilde ilişkilendirilen ışık ve ateş, yaşamın ve refahın kaynağıydı, karanlık ise tehlikeyi ve ölümü temsil ediyordu. Derin uykudaki insan, karanlığı deneyimler ve bu durum, ölüme benzer bir şekilde gölgelerle dolu bir mekana gitmesine neden olur. Rüyaların geleceğe bir bakış sağladığı ve gizli bir alemi ortaya çıkardığı düşünülüyordu. Görme, dikkati uzaktaki nesnelere çeker ancak bunların ışığı, kavurucu bir alev gibi gözlere zarar verebilir. Mısır felsefesinde en önemli organ, dış dünyanın algılanmasını sağladığı için gözdü. Her bir gözün işlevini anlatan Horus'un Gözü hikayesi, onların önemini ölümsüzleştirmiştir.

ASLINDA ZİHİN PARLAK

Her ikisi de insan zihninin parlaklığını simgelemek için de kullanılabilir. Biri gecenin karanlığını dağıtan ay ışığını, diğeri ise hayata hayat veren güneş ışığını temsil ediyor. Doğuştan veya hastalığa bağlı körlük, Tanrı'nın bir cezası olarak görülüyordu. Sakatlığının bir sonucu olarak adam şüphe ve karanlık içinde boğulurdu. İnsanlar, göz hastalıklarını tehdit eden çeşitli böcekleri ve şeytanları uzaklaştırdığı düşünülen damla ve merhemlerden, gözlerin körleşmesini önlemek için yararlanılıyordu. Yeşil krizokol ve siyah sürme kozmetikleri Mısırlı göz doktorları veya doktorları tarafından taşınıyordu ve Osiris'in salgılarını veya vücut sıvılarını bünyesinde barındırdıkları için profilaktik olarak oldukça değerliydi. Bu eşyalar, parlaklıklarını canlandırmak ve güneş ve ayın hayırsever ışıklarını dağıtmasını teşvik etmek için tanrılara sunuldu. İnsan bilincinin bir ürünü olan mitoloji, organize bilimsel söylemin kapsamı dışında kalan gözlemleri ve olayları anlamlandırmaya çalışır. Mitler, eski zamanlarda insanların boğuştuğu ancak rasyonel olarak nesnel gerçek olarak kanıtlayamadığı büyük endişelere yanıt olarak gelişen masallardır.

HİPOKRAT YEMİNİ YOLA ÇIKAR

Her halkın mitolojisi, tarihlerinin temelini oluşturur. Yunan mitolojisi, çeşitli halkların ürettiği çeşitli mitolojiler arasındaki sayısız zaman ve mekan sınırlamasını aşmıştır. Yunan mitleri evrensel ve insan merkezcidir; merkezinde insan vardır ve Romalılar tarafından geniş çapta aktarılmıştır. Mitler, toplumda bilimsel söylemin bu kadar yaygın olmadığı ve sözlü hikaye anlatımının teorik soyutlamalar veya rasyonel kavramlar kullanmadığı bir dönemde geliştirildi. Sonuç olarak, felsefenin bir bilim haline gelmesinden çok önce, onların hayata, hukuka, doğal ve toplumsal paradokslara dair görüşlerini anlatan Yunan masalları, önemli felsefi fikirleri içermektedir. Ayrıca tıbbi bilginin önemli bileşenlerini de içerirler. Örnek olarak Prometheus mitinde önemli bir tıbbi bulgu gizlidir. Ateş, Prometheus tarafından tanrıların elinden alınarak insanlığa verilmiştir. Zeus, bu ihlalinin cezası olarak onu Kafkas Dağı'ndaki bir kayaya bağlı, korkunç bir uçurumun üzerinde asılı bıraktı. Karaciğeri her gün bir kartal tarafından yeniyordu ama her gece yenileniyordu. Bu, kartalın neden akciğerler veya böbrekler gibi başka bir organı ve hatta Prometheus'un etini tüketmediği sorusunu akla getiriyor. Bu masalda eskilerin karaciğeri seçmiş olmaları, onun diğer organlardan farklı olarak yenilenebileceğini bildiklerini mi gösteriyor? Bu bilgiyi hangi koşullar altında öğrenmiş olabileceklerini hayal etmek ilgi çekicidir. Yunan masallarında oftalmolojiyle ilgili olanlar da dahil olmak üzere çok sayıda tıbbi terimden bahsedilmektedir. Mitolojiyi tartışan antik çağlardan kalma başlıca Yunanca metinler, görme, görme becerileri, göz, körlük, yaralanmalar ve terapinin yanı sıra doğuştan gelen ve edinilen bozuklukları ele alan bölümler ile tanındı. Apollon ilk göz doktoru olduğundan, antik Yunan mitolojisinde doktor-şifacı sıklıkla ilahi rütbeye sahip olarak tasvir edilmiştir. Daha sonra Hipokrat hekimleri Apollon'un huzurunda yemin edeceklerdi.

Bir grup kahraman ve parlak doktor, tıbbı tanrı şifacılardan öğrendi ve onlar da bunu bir bilgi ve yetenek biçimi olarak kullandılar. Apollon'un genetik olarak akraba olduğu bu tanrılaştırılmış doktorlardan ilki, Homeros'un büyük bir doktor olarak tanımladığı oğlu Asklepios'tur. Apollon'un kız kardeşi Athena, göz rahatsızlıklarını tedavi etme yeteneğinden dolayı onur ödülü aldı. Sonuç olarak kendisine "Oftalmi" adı verildi. Homeros'un destansı şiirinde sıklıkla oftalmoloji adının türetildiği oftalmos sözcüğü kullanılır : "Athena oku burnuna doğrulttu, oftalmiyi [göz] kapattı ve beyaz dişleri deldi."

Kaynak: www.aydinlik.com.tr