Reçete İle Marka Yönlendirme: Bize Bildirin Hukuk Birimimiz Takip Etsin

Bize Bildirin, Hukuk Birimimiz Takip Etsin
-Reçete ile Marka Yönlendirme-
 

Yazıyı sesli olarak dinleyebilirsiniz

Değerli Meslektaşlarım,

Bu yazıma başlamadan önce size beş soru yönelteceğim. Ve bu sorulara ilişkin kendi görüşlerimi ve kurumsal olarak atacağımız adımları da bu yazı ile size ileteceğim:

1. İlgili tüzüğe aykırı olarak oftalmik camda marka/model yazılması kimlerin işine yarıyor?
2. Bu tüzük maddesi neden var? Neleri ve kimleri koruyor?
3. Optisyenlik müesseselerinin bu konudaki yaklaşımlarının mesleğimize etkileri nelerdir? İlgili tüzüğe uygun davrananlar zaten mağdur. Ama göz ardı edenlerle, bu konuda hekim ve firmalarla iş birliği içinde olanların yarattığı etkinin birbirinden farkı var mı?
4. İlgili tüzüğün bu maddesi değişse ne olur?
5. Ve bu maddeyi yürürlükte tutup, yapılan haksız rekabetin önüne geçmek noktasında, yetkili kurumlar nezdinde yürüttüğümüz şikayetler dışında yapabileceğimiz neler var?

Yukarıdaki 5 numaralı soruya cevap olacak önerimi de aşağıdaki yazıda sizlerle paylaşıyorum…

Değerli Meslektaşlarım,

Bazı göz hekimlerimizin, reçeteyle birlikte marka/model yönlendirmesi yaptıklarına dair şikayetlerin sayısı her gün katlanarak artıyor!

Şirketimizin şubelerini ziyarete gittiğim şehirlerde ara ara bazı meslektaşlarımın optisyenlik müesseselerini ziyaret ediyorum. Görüşmelerin büyük çoğunluğunda -hilafsız- ilk duyduğum serzeniş bu oluyor!

Gelin görün ki sorunun çözümü noktasında çeşitli merciler marifetiyle yapılan onlarca girişime rağmen, bugüne kadar müspet bir sonuca ulaşılamadığı da aşikar. Zira, siz meslektaşlarımızın sözcülüğünüzü yapıp şikayetlerinizi bildirdiğimiz, duyurduğumuz Sivil Toplum Kuruluşlarının çabaları olsun, Sağlık Bakanlığı’na, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na, Türk Tabipleri Birliği’ne, Türk Oftalmoloji Derneği’ne yaptığımız başvurulara rağmen, mevzuata aykırılığı tartışmasız bu uygulama henüz kesin bir çözüme kavuşmuş değil; aksine sorun büyüyerek devam ediyor.

Mevzuata Açıkça Aykırı

Oysa ki herkesçe biliniyor, oftalmik camda reçeteye marka yazmak mevzuata açıkça aykırıdır!

Özellikle yabancı sermayeli küresel cam üreticilerinden bazıları, “doktor çalışması” adı altında değerli göz hekimlerimizi bu hukuka aykırı uygulamaya yönlendirmektedir. Ne yazık ki bu uygulamayı yürüten hekimlerimizin birçoğu bu uygulamanın yasa dışı olduğunu bilmeden, reçeteye marka yazmak veya reçetenin yanında markanın broşürünü eklemek suretiyle, hastasını belirli markaya/modele yönlendirme yanlışına alet olmaktadır.

Son zamanlarda iyice artan şikayetler karşısında, yargısal süreci başlatmadan bu soruna nasıl bir çözüm getiririz diye düşünüp duruyordum. Son seyahatimde yaptığım bir görüşme esnasında çok güzel bir fikir ortaya atıldı. Akabinde şirketimiz Opak Lens’in “Hukuk Birimi”ni bu konuda görevlendirmek üzere, harekete geçme kararı aldık.

Reçeteleri Bize İletin

Tüm meslektaşlarıma buradan sesleniyorum:

Size gelen oftalmik cam markası/modeli yazan reçetelerde yer alan hasta/kullanıcı bilgilerini karartarak veya silerek lütfen bize iletiniz. Bu içeriğe sahip reçeteleri, -yönlendirilen markanın da ne olduğunu bildirerek- doğrudan bölgenizdeki satış temsilcisi arkadaşlarımıza iletebilirsiniz ya da [email protected] adresine gönderebilirsiniz.

Opak Lens Hukuk Birimi bu göz hekimlerimizle iletişime geçerek, kendilerine

• bu uygulamanın yasa ve mevzuat dışı olduğu,
• reçeteye kontak lens markası yazılmasına, kullanıcının göz uyumu nedeniyle, izin verildiğini ve bunun yasal olduğunu; buna karşın oftalmik cam markası/modeli yazılmasının sadece üreticiye haksız ticari kazanç sağladığı, oysa bunun kullanıcı için hiçbir sağlık faydası içermediği,
• deontoloji tüzüğüne göre aykırı bu uygulamanın hekimin sorumluluğunu doğurabileceği,

hususlarında bilgilendirme yaparak, ilgili hekimlerimizi mevzuata uygun davranmaya davet edecektir.

Optometri Ticari Bir İş Yürütme Şeklidir

Ayrıca, oftalmik camda mevzuata aykırı şekilde marka/model bilgisinin yazıldığı tespit edilen bütün reçetelerin yabancı sermayeli olduğu, bu marka sahiplerinin optometrinin uygulandığı ülkelerden geldikleri, bir bilim dalı olmayan optometrinin, ticari bir iş yürütme şekli olduğu, bilimsel yönü tartışmasız olan oftalmolojinin ise kutsal tıp mesleğinin, keza insan sağlığının sorumluluğunu taşıyan önemli bir dalı olduğu hakkında da gerekli hatırlatmalarda bulunulacaktır.

Aynı şekilde, yabancı sermayeli markaların alışageldikleri ve ülkemize de alıştırmaya çalıştıkları ticari usullerde hareket edemeyince, ülkemizin yetiştirdiği değerli oftalmologların da optometrist gibi muamele gördüğüne dair tanıklıklarımızı da nakledeceklerdir.

İşte tam da bu noktada ben, kendilerine optometrist olarak yaklaşıldığını fark eden oftalmologların, bir daha asla reçetelerine oftalmik cam markası yazmayacaklarına yürekten inanıyorum.

Belki, ilk bakışta tek tek uğraşarak bir problemle ilgili bir sonuç alınamayacağını düşünebilirsiniz; ancak emin olun ki etkisi olacaktır. Çünkü bir hekimimizin idrakine vesile olabilmeyi dahi biz anlamlı görüyoruz.

Bu yüzden bize ne kadar çok reçete ulaştırılırsa, biz de o kadar çok hekimimizle iletişime geçebileceğiz ve bir o kadar müspet sonuç alabilme imkanına sahip olacağız. Ayrıca iletişime geçilecek her bir hekimin yakın çevresindeki meslektaşlarıyla da bu bilgileri paylaşmasını da rica edeceğiz. Biliyoruz ki hukuka riayet hassasiyetine sahip bir hekimimiz, bizlerin ulaşabileceğinden daha fazla hekimimize durumu izah edecektir ve sorunun çözümüne, doğrudan katkı sunacaktır.

Çözüm mü, Sorunun Parçası Olmak mı?

Benim hayattaki en önemli prensiplerimden biri de şudur: Bir sorunun çözümüne katkı sunmayanlar, istemeseler dahi aynı zamanda o sorunun bir parçası haline gelirler. Kaldı ki bir şeyler yapmak, hiçbir şey yapmamaktan evladır.

Unutmayınız! Kimi zaman üstüne marka ve model bilgisi yazılmış olan, kimi zaman da ekinde özellikle yabancı üreticilerin markalarını içeren oftalmik cam broşürleriyle birlikte verilen reçetelere karşı mücadeleyi bugün vermezsek, yarın kontak lenste online satış yapan internet siteleri karşısında bugün düştüğümüz durumun aynısına düşeriz.

Buna ek olarak şunu da söylemeliyim ki, marka yazmanın son kullanıcıya ve optisyenlik müessesine hiçbir faydası yoktur. Tek faydası marka sahibine ticari kazanç sağlamaktır. Ve ne acıdır ki yasa ve mevzuat dışında hareket edenler karşısında, yasa dışı yollara başvurmayan biz yerli cam üreticileri ve yerli ürünlerin satışını yapan bağımsız optikler haksız rekabete uğrayarak mağdur olmaktayız. Aslına bakarsanız bu noktada son kullanıcı da mağdur olmaktadır. Biz yerli üreticilerin diyelim ki 1 TL’ye sunduğu aynı ve hatta bazen daha gelişmiş özelliklerdeki ürünü, bu pazarlama çalışmaları ve markalama nedeniyle 3 TL’ye satmaktadırlar. Bu ekonomik şartlarda çocuğunun sağlığı için varını yoğunu ortaya koyan ailelerin doktorun yazdığı markayı almak için çaba gösterirken uğradığı haksızlık çok büyüktür.

Bu Tüzük Maddeleri Niye Var?

Şimdi soralım kendimize: Bu tüzük maddeleri niye var? Son kullanıcının sağlığını korumak, doğru ürüne ulaşma olanağını sağlamak için var. Camda reçeteye marka/model yazılmasını önleyen ilgili tüzük maddesi aslında onlara uyan çoğunluktaki optisyenlik müesseselerini koruyan bir maddedir.

Kendisine gelen bir marka/model yazılmış reçete konusunda ikileme düşen optisyenlik müesseselerinin en hassas kararı alması gereken nokta da budur işte. Son kullanıcıyı mağdur etmemek. Bizim işimiz ticaret ama önce sağlık prensibimiz de var. Sağlık açısından camda anlam taşımayan marka/modele boşuna para verilmesi son kullanıcıyı mağdur etmektir. “Aman ne olacak, elime bir reçete gelmiş. Üstündeki markanın firmasını arar, pahalı alır, pahalı satarım, ne olacak. Doktor çalışması yön değiştirse de elimize reçete geliyor, o zaman son kullanıcıya bunu anlatmak yerine yapayım reçeteyi, o da ödesin,” diye düşünen optisyen/gözlükçüler bu kuralın ihlali ile işimize uzun vadede zarar vermektedirler.

Şimdi bu noktaya kadar bahsettiğimiz hekimler, reçeteye marka yazmanın usülsüzlüğünü ve doğuracağı sonuçları bilmeyen, gayet iyi niyetiyle “doktor çalışması” sırasında anlatılanları dinleyip, reçete ile marka/model öneren hekimlerdi. Bir de işin başka boyutu var. Sayılarının çok az olduğuna inandığım bazı hekimlerin de marka/model yazmanın ötesine geçip, işe başka bir usulsüzlük boyutu daha ekleyerek, doğrudan son kullanıcıyı belirli optiklere yönlendirdiklerini duyuyoruz. Marka/model yazmayı bir iş ve gelir fırsatına çevirerek hekim-optik iş birliği kapsamında yürütenler hakkında ne diyeceğimi bilemiyorum. Çünkü bu durum mesleğimizin “önce sağlık” prensibini ve etik çalışma koşullarını doğrudan baltalıyor ve son kullanıcının da ciddi şekilde mağdur edilmesine neden oluyor.

“Bu reçeteyi alın, şu optiğe gidin, gözlüğü yaptırın"

Özellikle çocuklarda miyopiyi durduran camlar konusunda duyduğumuz örnekler karşısında hayretler içinde kalıyoruz. “Bu reçeteyi alın, şu optiğe gidin, gözlüğü yaptırın, bana getirin kontrol edeyim, ondan sonra çocuğunuz takabilir,” diyen hekimler var! Bu durumda kalan bir anne-baba gereğinden çok pahalı bir gözlük camını, mahallesindeki optikten değil de tanımadığı bir optikten almak dışında ne yapabilir? Sonuçta çocuğunun göz sağlığı için hekime güvenerek varını yoğunu ortaya koyup o gözlüğü yaptırıyor. Diğer alternatifleri araştırsa bile, kendi mahallesindeki optiğe güvense bile ille reçetedeki marka/modeli almaya çalışıyor.

Bu noktada optisyenlik müesseselerinin tavrını üç başlıkta kategorize edebiliriz.

• İlgili tüzüğe uyanlar,
• tüzüğe uygun olmadığı halde bu uygunsuzluğa göz yumanlar,
• tüzüğe karşı hekimlerle ve firmalarla iş birliği içinde çalışarak haksız kazanç sağlayanlar.

Maalesef ki göz yumanlar ve iş birliği içinde olanların sonuca etkisi aynıdır. Çünkü bu sorunsalı çözmenin iki yolu vardır:

• Ya ilgili tüzükten bu maddeyi kaldırıp camda marka/model yazılmasına izin vermek -ki bu durumda biz yerli üreticiler de, yasalara önem verenler de o zaman doktor çalışması yaparak markamızı yazdırırız. Bu durumda hiç olmazsa mağduriyetten kurtuluruz.
• Ya da ilgili tüzüğün uygulanmasını sağlamak ki, asıl isteğimiz budur. Çünkü son kullanıcıyı ve yasaya uyan optisyenlik müesseselerini koruyan böyle bir maddenin de bizler tarafından korunması elzemdir.

Gelin El Ele Verelim Ve Bu Konuyu Birlikte Çözelim!

Size gelen oftalmik cam markası/modeli yazan reçetelerde yer alan hasta/kullanıcı bilgilerini karartarak veya silerek bize ulaştırabilirsiniz. Bu içeriğe sahip reçeteleri, -yönlendirilen markanın da ne olduğunu bildirerek- doğrudan bölgenizdeki satış temsilcisi arkadaşlarımıza iletebilirsiniz ya da [email protected] adresine gönderebilirsiniz. Akabinde, biz de görevimizi yerine getirerek Hukuk Birimimiz kanalıyla tek tek göz hekimleriyle iletişim kurarak, gerekli bilgilendirmeleri yapacağız.

Birlik ve Odaları Göreve Davet Ediyorum

Bu noktada bir adım daha atarak sizlerin huzurunda Optisyen Gözlükçüler Odaları ve Türk Optisyen Gözlükçüler Birliği’ni de göreve davet ediyorum. Bizim bu yaptığımız çalışmanın aynısını onlar da yaparsa hem farkındalık artar hem de göz hekimleri durumun önemini daha da kavrar ve bu bilgiyi çevrelerine daha etkin bir şekilde yayar. Bizim niyetimiz bu konuda hiçbir geliri olmadan doğru bir şey yaptıklarını sanarak markalara aracılık yapan göz hekimlerimizi cezalarla bunaltmak değil, onlarla omuz omuza vererek bu yanlışın önüne geçmektir. O nedenle bize gönderdiğiniz son kullanıcı ismi karartılmış ya da silinmiş markalı reçeteleri hem bize, hem de bulunduğunuz bölgenin Optisyen Gözlükçüler Odası’na ve Türk Optisyen Gözlükçüler Birliği’ne de gönderdiğiniz takdirde, bizimle birlikte üç koldan aranan hekimlerimiz bu konudaki tavırlarını kısa zamanda değiştirecek ve zaman içinde bu problemin neticelenmesine katkıda bulunacaklardır.

Olumlu etkilerini heyecanla beklediğim bu girişimimize yapacağınız her türlü katkı için şimdiden hepinize çok teşekkür ediyorum.

Saygılarımla,

H. Erol Harbi
Yönetim Kurulu Başkanı

Opak Lens

Akay Optik

Cihan Medikal

Harbi optik

Optik Gazete