Sektörün Kanayan Yarası! KOOPERATİFÇİLİK

SEKTÖRÜN KANAYAN YARASI! KOOPERATİFÇİLİK

İnsanlık, medeni dünyayı idrak etmesinden bu yana, birey olarak yapmayı düşündüğü, hayal ettiği veya ulaşmaya çalıştığı amaçları için kendisinin bunu elde edemeyeceğini anladığı anda hemen kendisi gibi o şeyi amaçlayan bireylerle temasa geçip hep birlikte o amaca ulaşmak için bir gayret ortaklığı kurmak yönünde çözüm bulmuştur. Bu hususun dilimizdeki tanımını bulabilmek adına Türk Dil Kurumu’nun Güncel Türkçe Sözlüğü’ne bakıldığında “kooperatif” adında bir kavram, esasında tam olarak bu ortaklığın ismini ve ruhunu bizlere veriyor. Sözlüğe göre kooperatif, “ortaklarının ihtiyaçlarını uygun şartlarda elde etmelerini sağlamak amacıyla kurulan birlik” olarak tanımlanıyor.

Yasal olarak tanımı ise: “Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.”  şeklindedir.

Kooperatif kurumunun toplum hayatında ve toplumun geleceğinin inşasında ne kadar büyük bir etki ve ilgi alanının olduğu ve yukarıda da anlattığım bilgiler ışığında hareket eden insanlarla birlikte faaliyet gösterdiği alanda zayıf konumda olanı korumak, yaralarını sarmak ve yüceltmek gibi vazifeler üstlendiği bir gerçektir. Ancak bu durum ülkemiz özelinde, bahsedilen bu ideal doğrultusunda, kooperatifçilik camiasında kendisini nasıl göstermektedir biliyor muyuz? 

Ülkemiz özelinde, sektörümüzde sayılarının yaklaşık olarak 6750’yi bulduğu optisyenlik mesleğini icra eden insanların bu mesleklerini emeklerinin karşılığını alabilmek adına, sektör hacminin yarıdan fazlasının ithalata ve yabancı paraya dayalı olduğu ortamda ve bunların kendilerini bağlayıcı ve yıkıcı fiyat politikalarına ezilmemek amacıyla, ihtiyaçları olan ürünleri temin edebilmek ve bunları tüketicilere satabilmeye yardımcı olmak için kurulmuş sözde kooperatifler mevcuttur.

Ülkemizdeki özellikle son dönemlerdeki kur dalgalanmasının da etkisiyle ithal ürünlerin maliyetinin optisyenlere ve tüketicilere asgari ölçüde yansımasını sağlamakla görevli bu kooperatifler, maalesef yeteri kadar etkin ve yerinde politikalar yapmaktan oldukça uzak kalmış duruyorlar. Kooperatif sıfatını haiz bu kurumlarda ilkeli duruşun bir an bile elden bırakılmaması gerekirken, yönetici konumundaki sözde sektör temsilcileri kendilerine ve yandaşlarına yüksek maaşlar ihdas ederek adeta bin bir emekle, özveriyle kurulan bu kurumların içlerini oyuyorlar.
 
Sektörde faaliyet gösteren kooperatif yöneticilerinden bazıları, kendilerinin sahip oldukları optisyenlik mağazalarına kooperatif tüzel kişiliğini bir kenara bırakarak daha fazla indirimli mal temin ederek menfaat sağlamaktadırlar. Sektörümüzde çeşitli sosyal medya ortamlarında da dile getirildiği gibi diğer sektörlere nazaran üye sayısının az olduğu bu kooperatifler üzülerek ifade ediyorum ki; özellikle yöneticileri bakımından bir rant kapısına dönüşmüş durumdadır. Mali hacmi ticareten sınırlı olan bu pazarda, faaliyet gösteren optisyenlerin, gözlükçülerin ve diğer paydaşların menfaatlerinin dikkate alınıp korunması gerekirken, söz konusu kooperatifler ve kooperatifçiler iktisadi birtakım işletmeler kurarak kendi yandaşlarına daha ucuz ürün temin eder hale gelmişlerdir.

Bununla da sınırlı kalmayıp, ürünlerin ithalat ve ihracat sistemi içerisinde yabancı üretici firmalarla işbirliği halinde ahlaken ve sektör etiğimize uygun olmayan birtakım iş ve eylemlerin içine girerek yerli sektör temsilcilerimizi bu pazarda rekabet edemez hale getiriyorlar.

Bir kuruş daha fazla kazanmak adına kendi varlık sebeplerini ortadan kaldırmaya gayret eden bu kooperatiflerin bahsedilen ilkeler doğrultusunda bir an önce sektörümüzün yazılı olmayan kuralları içerisinde yer alan ahlak ve etiğe birebir sarılarak hareket etmelerini beklemekteyim.  Yoksa optisyenlerimizin, gözlükçülerimizin ve diğer emekçilerimizin alın terleri boşa akmaya, hak ettiklerini alamamaya ve sonunda yerli sektörün çöktüğüne tanıklık etmek durumunda kalacağız.

Bal tutan parmağını yalar misali; sektör içerisinde gelen duyumlara göre Türk sektörleri içerisinde telaffuzu bile zor rakamlarla maaş almaya devam eden sektörümüzün kooperatif yöneticilerinin, aslında sektöre ve ortaklarına fayda sağlamasını umduğumuz bu amaç birliğinin dışında hareket ederek şahsi menfaatlerine yönelik tutum ve davranışlarda bulunduğunu artık hepimiz biliyoruz.

Sektörümüzün bu kanayan yarasına bir an önce tuz basmak, kanayan yarayı bir nebze olsun durduracak olsa da; esas çözüme götürecek soru bu ahlak ve etik dışı tutum ve davranışlara sahip olan yönetici zihniyetinin nasıl eğitileceğidir. Her türlü yapıcı eleştiriyi hakaret sayan ve tehditkar davranan, sektör temsilcilerimize ve hatta şahsıma da dahil olmak üzere sorgulama yapıldığı anda hakaret, iftira ve sövmede bulunan bu zihniyet aslında sektörümüzde belli noktalarda yer alan yöneticilerin de kalitesini göstermektedir. Elbette bu kadar cesaret ancak tahsil ile mümkündür diyeceksiniz…

Biz sektör temsilcilerinin ve hakkı gasp edilenlerin ve mazlumun yanında olanların da bir an için seslerini duyurmasının ve yapılan haksızlıklara ve usulsüzlere dur demek için feryat etmesinin aynı zamanda bir vatandaşlık görevi olduğu unutulmamalıdır.

Kısacası “Bir baltaya sap olmayı bırakın, bir sapa balta dahi olamayan” birtakım zevatın şahsi malvarlıkları da kooperatif yöneticisi olmalarıyla birlikte yukarıya çıkmıştır. Daha önce bildiğimiz ve gördüğümüz hatta yakinen tanıdığımız bu zevatın şahsi malvarlıklarındaki kayda değer artışın, kooperatif yöneticilikleri ile birlikte artan oranda belirli bir seviyeye çıkmış olması ise bizleri hiç şaşırtmıyor!
 
Atilla Karip
Türk Gözlükçüler Birliği Geçiçi Birlik Delegesi