Yapay Beyin Kendi Göz Yapısını Oluşturdu!

Laboratuvarda Üretilen Mini Beyinler, Kendi Kendine Göz Yapısı Oluşturmayı Başardı!

Alman bilim insanları, laboratuvarda kök hücrelerden yetiştirdikleri mini beyinlerde, çok ilginç bir gelişmeye tanıklık etti. Petri ismi verilen özel bir bakteri üreme tabağında yetişen bu küçük beyinler, kendi kendilerine ilkel göz yapıları geliştirmeyi başardı.

Bilim insanlarının yapmış olduğu açıklamaya göre bu çalışma, ilerleyen zamanlarda göz hastalıklarının, gözlerin gelişim ve farklılık süreçlerinin daha iyi anlaşılıp tahlil edilmesine imkan sağlayacak.

Beyin organoidleri ismi verilen bu küçük beyinler, bilim insanları tarafından uzun müddettir ilaç yansımaları ve hücre gelişimini gözlemlemek üzere birçok farklı çalışma için laboratuvar ortamında yetiştirilen bir doku. Görünüşleri her ne kadar bir insan beynini anımsatsa da beyin organoidleri, gerçek bir beyin olmaktan son derece uzaktır. Bunlar, yetişkin insanlardan toplanan ve kök hücrelere uygulanan mühendislik sayesinde birçok farklı doku tipine dönüşme potansiyeline sahip 3 boyutlu dokulardır.

Beyin dokusu kabarcıklarını taklit edebilen bu orgaonidler, Düsseldorf Üniversite Hastanesi’nden bilim insanları tarafından bu sefer göz gelişimini gözlemlemek üzere yetiştirildi. Bilim insanları daha evvel de beyin organoidleri üzerinde birçok çalışma gerçekleştirmişti.

Bilim insanları, göz gelişimini gözlemek için küçük beyinlerin oluşmasında iki farklı hücre kullandı. Bu hücrelerden biri, embriyo gelişimi sırasında tüm göz küresini oluşturmaya yardımcı olan bir kök hücreden oluşuyordu.

Yetiştirilen beyin organoidleri, tıpkı insan gelişiminde olduğu gibi 30 gün gibi kısa bir süre içerisinde optik küre oluşturmaya başladı ve bu yapılar, 50. günün sonunda açık açık görülebiliyordu. Organoidlerin oluşturduğu bu optik küre, ışığa reaksiyon verebilen ve hatta lens ve kornea dokusunu içeren hudut ağlarından oluşuyordu.

Bilim dünyasında bunun ilk kez gerçekleştiğini belirten bilim insanları, Cell Stem Cell isimli bilim dergisinde yayınlanan makaleleri hakkında şunları söyledi; “Göz gelişimi karmaşık bir süreçtir ve bunun anlaşılması, erken retina hastalıklarında moleküler temelin anlaşılmasına müsaade verebilir. Bu yüzden, uygun göz oluşumu için gerekli olan, gözün primordiumu olarak isimlendirdiğimiz optik vezikülleri incelemek çok değerlidir.”

Araştırmanın başındaki isimlerden bilim insanı Jay Gopalakrishnan, “Çalışmamız, beyin organoidlerinin ışığa hassas ve bedende bulunanlara misal hücre tiplerini barındıran ilkel duyusal yapılar üretme konusundaki fevkalade yeteneğini gösteriyor. Bu organoidler, embriyo gelişimi sırasında beyin-göz etkileşimlerini incelemeye, konjenital retina bozukluklarını modellemeye ve şahsileştirilmiş ilaç testi ve transplantasyon tedavileri için hastaya özel retina hücre tipleri oluşturmaya yardımcı olabilir” dedi.