Zincirleme Etki Nedir? Optik Sektöründeki İzdüşümlerine Örnekler

Değerli Meslektaşlarım,

Geçen hafta, birkaç ayda bir yaptığım gibi kendime bir zaman ayırdım ve ofisimdeki dolaplarımı, çekmecelerimi toparladım. Günlük iş akışında verilen raporları, ilginç yazıları, ilgili kişilere geri vermeyi atladığım dosyaları, dergileri, numune ürünleri; kısacası günlük iş yaşamı koşuşturması içinde yerine yerleştirilmeden biriktirilmiş birçok şeyi elden geçirip düzenledim.

Bu düzenleme işi bana her zaman iyi gelir. İnsan derlenip toparlanırken hafiflediğini de hisseder. Bazen sırf zihnimi toparlamak için dolaplarımı düzenlemeye başladığım olur. İnsan günlük akış içinde hissetmiyor ama bu şekilde her şeyi elden geçirirken aslında ne kadar çok iş yaptığını da fark ediyor.

Bu düzenleme sırasında fark ettim ki yönettiğim beş firmadaki işlerimin yanı sıra zamanımın ve emeğimin ciddi bir bölümünü de optik sektörünün iki önemli sorunsalına vakfetmişim. Bir tanesi internette kontak lens satışı konusu, diğeri de yabancı sermayenin sektörümüzü ele geçirmesi.

Bu konular neden bu kadar önemli? Ve acaba önemleri yeterince anlaşılıyor mu? İşte bu konular üzerine düşünürken zincirleme etkiler aklıma geldi. Şunu demek istiyorum; bugün çok önemli görünmeyen bir problem, önlem alınmadığında başka problemlere yol açabilir.

Sektörümüze ilişkin konularda örnek vereyim.

Örneğin optik ürünlerinin SGK geri ödeme kapsamında olması konusunda –umarım sayıları çok çok azdır- bazı optisyenlik müesseseleri “rakam düşük, bize getirdiği iş yükü büyük” diye düşünüyor olabilirler. O zaman bu uygulamanın kaldırılması çözüm müdür?

İşte bu noktada oluşabilecek zincirleme etkiler, düşünemeyeceğimiz kadar büyük ve bir daha asla toparlanamayacak dev sorunlar oluşturabilir.

Fertlerin ve Toplumun Sağlığını Korumak Öncelikli ve Önemlidir…

Optik sektörü sağlık mesleği sektörüdür. 5193 sayılı Optisyenlik Hakkında Kanunun ilk maddesi uyarınca bu sektörün mensubu olarak hepimizin önceliği “fertlerin ve toplumun göz sağlığını korumak” olmalıdır. Fertlerin ve toplumun göz sağlığı açısından devletin sağladığı bu geri ödeme imkanı, miktarı gözlük kullanıcıları için yeterli olmasa bile çok önemli bir sağlık hizmetidir.

Çünkü sosyal bir devletin vatandaşına sunmak zorunda olduğu ücretsiz üç tane görevi vardır:

• Güvenlik hizmeti
• Eğitim hizmeti
• Sağlık hizmeti

Vatandaşlarımızın bu hakkını elinden almak kapitalizmin güç kazanması demektir. Çünkü miktarı az da olsa bu geri ödeme kapsamı ortadan kalktığında bununla ilgili koruyucu düzenekler de ortadan kalkar ve yabancı sermayenin güçlenmesine yol açılır.

Yabancı Sermayenin Güçlenmesine Giden Yol...

Şöyle ki; bizim sektörümüzü ve yerel bağımsız optisyenlik müesseselerimizi yabancı sermayeden koruyan tek bir yönetmelik var:  29001 sayılı yönetmelik. Bu yönetmelikte yer alan en önemli maddelerden biri “geri ödeme kapsamında olan ürünlerin reklamının yapılamayacağı”  konusudur. Optik ürünlerinin SGK’nın geri ödemesi kapsamında olması sayesinde, gözlük gibi, kontak lens gibi optik ürünlerin reklamı yapılamaz. Zamanında yabancı sermayeli firmaların temsilcisi derneklerin faaliyetleriyle Sağlık Bakanlığı kapsamından Ekonomi Bakanlığı kapsamına geçirilen güneş gözlüğü elbette ki bu nedenle kapsam dışında kalmaktadır ve reklamı yapılabilmektedir.

Devletin geri ödeme kapsamından gözlüğü çıkarmasının en önemli sonucu optik ürünleri için 29001 sayılı yönetmelikte yasaklanan reklam ve tanıtım faaliyetlerine bir dayanak kalmaması ve bu kanalla reklamın serbest olmasıdır. Sonrasında yabancı sermayeli büyük şirketler reklamlar ile yerel bağımsız optisyenlik müesseselerinin maddi açıdan yapamayacağı hacimde reklam yapıp, kendi marka algısını kuvvetlendirecektir. Tüketicinin dikkatini çeken markalara yönelmesiyle yerel bağımsız optisyenlik müesseseleri zaman içinde tek tek kapanacaktır.

Ufak Ölçekli Yerel Bağımsız Optisyenlik Müesseselerinin Gelirlerine Katkı...

Optik ürünlerinin SGK’nın geri ödeme kapsamından kalkmasının bir kötü etkisi de küçük ölçekli yerel bağımsız optisyenlik müesseselerine olacaktır. Şu an az da olsa, akmasa da damlayacak şekilde, ufak işletmelerin kirasını veya elektriği gibi masraflarını karşılayacak kadar gelir üreten bir sistem var. Bu sistemi tümden kaybetmek yerine korumak ve ileriki zamanlarda bu miktarları iyileştirmek için çabalamak gerekmektedir.

İşte bu nedenle sektörümüzün her bir bireyi etraflıca düşünmeli, olaylara geniş ve tüm sektörün lehine olacak bir bakış açısıyla bakmalı ve bunu sağlayabilmek için de sürekli bilgi sahibi olmaya uğraşmalıdır.

Sektörümüzü ileriye götürecek tutum, bilgi sahibi olmaktır. Bilgi sahibi olursak hem olabilecek tehlikelere karşı uyanık oluruz, hem de olaylara şekil veren nedenleri doğru tespit ederek doğru çözümlere çabuk ulaşırız. Ayrıca bilgimiz arttıkça bakış açımız da genişleyecek, dünyaya kendi anahtar deliğimizden bakmak yerine 360 derecelik bütünsel bir gözlem olanağına kavuşacağız.

Internette yasal olmayan kontak lens satışlarının doğuracağı zincirleme etkilerini de yarın yazacağım…

Kalın sağlıcakla,

H. Erol Harbi
Opak Lens Yönetim Kurulu Başkanı