Odak Mesafelerinin Cam Kalınlığına Etkisi Nedir?

Odak Mesafelerinin Cam Kalınlığına Etkisi Nedir?

Gözlükçüden gelen sorunun orijinali şöyledir:

"Müşterimizin reçete değerleri sadece 0.25 arttığı halde monte ettiğimiz camlar eskilerine kıyasla çok kalın oldu. Eski Sağ ve Sol cam numaraları -8.00 iken yeni numaralar -8.25 oldu. Eski camlar gibi yenileri de 1.74 olarak tedarik ettik. Müşterinin pupila mesafesi 60 mm olduğundan montajı bu ölçüme göre yaptık. Fakat sonradan, eski gözlüklerdeki odak mesafesinin 64 mm olduğunu gördük. Camlar kalın olduğu için incelenmesi için tedarikçi firmaya gönderdik. Gelen raporda yeni camların optik merkezlerdeki kalınlıklarının 1.1 mm olduğu, bunun normal kalınlık olduğu ve camların şakak tarafının daha kalın olma nedeninin odakların yaklaştırılmasından olduğu bildirildi. Bu konudaki yorumunuzu rica ediyorum. Odakları 2 mm içeri almak gerçekten bu kadar kalınlık farkı yapar mı?"

Optik merkezlerin içe doğru desantre edilmesi konkav camlarda her zaman şakak tarafındaki kalınlığı artırır. Bu kalınlığı aşağıdaki formülü kullanarak hesaplayabiliriz:

Optik merkez ile şakak tarafındaki en uc nokta arasındaki mesafe 32 mm ise, 1.74 indeks -8.25 camların kenar kalınlığı yaklaşık 6.8 mm. olur.

Eski gözlüklerde camların optik merkezleri her camda 2 mm daha dışta olduğuna göre, optik merkezle şakak tarafındaki en uc nokta arasındaki mesafe 2 mm. civarında daha kısa, yani 30 mm olacaktır. Bu durumda 1.74 indeks -8.00 camların kenar kalınlığını yaklaşık 6.0 mm. olarak hesaplıyoruz.

Yukarıdaki hesaplamadan da görebileceğiniz gibi -8.25 Sferik 1.74 camlar 2 mm içe kaydırıldığı zaman camın şakak tarafındaki kalınlığı 0.6 mm civarında artmaktadır. Bu esasında tüm optikçilerin yakından bildiği bir detaydır. Kenar kalınlığını azaltmak için dışa doğru yapılan desantrasyonu bilmeyen optikçi var mıdır? Üzülerek belirtmek istiyorum ki bazı optikçiler istisnasız tüm konkav camları dışa doğru desantre yaparak , elde edilecek istenilmeyen taban içe prizma pahasına daha estetik camlar elde etmektedirler! Eğer müşterinizin gerçek pupilla mesafesi 60 mm ise, doğru olan sizin yaptığınızdır. Eski gözlüklerde yanlış montaj nedeniyle 3.2 Diyoptri (0.4 x 8.00) taban içe prizma vardı!

Unutulmamalıdır ki cam işçiliğinde (reçetede prizma yazılmadığı sürece) “Merkezler arası mesafe= Pupila mesafesi “ olmalıdır. Birçok optikçinin daha ince camlar elde etme uğruna dışa desantrasyon yaptığını görmekteyiz. Küçük diyoptrilerde fazla sorun olmasa da orta ve yüksek diyoptrilerde ciddi sorunlar yaşanabilir; en azından gözlük reçeteye uygun olmamış oluyor. Doktor hastaya Prizma yazmadığı halde biz gözlüğü prizmatik olarak yapmış oluyoruz. Birçok optikçi yaptığı hatanın boyutunu bilmemektedir. Örneğin, reçete Sağ/Sol -12.00D olduğu zaman her cam 3 mm hatalı olarak monte edildiği zaman gözlükte oluşan hata 12x0.6= 7.2 D Taban İçe prizmadır. Bu, TSE ve Uluslararası Standart Enstitüleri tarafından kesinlikle kabul edilmemektedir. Bu hatanın, sırf cam kenarlarının daha ince olması bahanesiyle yapılması, kabul edilebilir bir mazeret değildir. Desantrasyon hatasının özellikle çocuklarda yapılmasının sonucunda, birçok şaşılık tedavisi başarısız olmakta ve bazen de önceden şaşılık riski yokken çocuk kullandığı “yanlış” prizmatik camlar nedeniyle şaşı ve neticede ambliyopik olabilmektedir.

Kaynak: Akay Optik arşiv