Progresif Cam Montajında Yapılan Hatalar Nelerdir?

Çerçeve ile ilgili olanlar:

1. Çerçeve pantoskopik açısı toleranslar dışında olabilir. Pantoskopik açının küçük veya büyük olması nedeniyle, camların diyoptrisine bağlı olarak özellikle orta mesafe ve yakın görüşte ciddi deformasyonlar ve görme alanında daralma olabilir. Progresif cam montajında optikçilerin bazen dikkate almadığı, fakat sorunlara büyük ölçüde neden olan, PANTOSKOPİK açının küçük olmasıdır. İdeal pantoskopik açı değeri, 8-12 derece arasındadır. Progresif cam takılacak çerçevenin sap açısı mutlaka ayarlanabilmelidir. Okumada sorun olduğu zaman pantoskopik açı mutlaka kontrol edilmeli, açı tamam değilse artırılmalı veya azaltılmalıdır. Tabii ki Kişiye Özel progresif camlar çerçeve pantoskopik açısına göre üretildiği zaman, bu açının küçük veya büyük olmasının camların performansı açısından herhangi bir önemi yoktur.

2. Özellikle yakın okumada sorunlara neden olabilecek diğer çerçeve parametresi de “Çerçeve Bombe Açısı” dır. Çerçeve çok bombeli veya çok düz olabilir. Bu nedenden dolayı hem camların diyoptrik etkisi değişikliğe uğrar ve hem de görüntüde deformasyon oluşur. Çerçeve bombesinin 10 derecenin üzerinde olduğu durumlarda hemen her zaman yakın okuma sorunu yaşanmaktadır. Mümkün olduğu durumlarda, çerçevenin orta yerinden dışa doğru katlanarak bombe açısının azaltılması birçok kez sorunu çözmektedir. Pantoskopik açıda olduğu gibi, çerçeve bombesi normal değerler dışında olduğu zaman da, ancak Kişiye Özel progresif camlar çerçeve bombesi dikkate alınarak üretildiği takdirde camların performansında bir olumsuzluk olmamaktadır.

3. Üçüncü önemli parametre, verteks mesafesidir. Verteks mesafesi minimum olan çerçeve verilmesi, progresif camların performansını her zaman artıracaktır. Uzakta duran progresif camda oluşabilecek en önemli sorun, aradaki mesafe nedeniyle görüş alanının daralmasıdır. Uzakta duran camların diğer olumsuzluğu da mesafe farkı nedeniyle etkili diyoptrik gücün artması veya azalmasıdır.

4. Saplar eğik veya çerçeve duruşu herhangi bir nedenden dolayı yanlış olabilir. Yanlış duruş nedeniyle birden fazla parametre yanlış olacağı için sorun yaşanması olasıdır.

5. Çerçeve ayarları tamam olmadığı zaman gözlük öne kayabilir, orta mesafe koridoru yanlış bir pozisyona gelebilir ve ayrıca verteks mesafesi arttığı için camların diyoptrik etkisi toleransların dışına çıkabilir. Ayrıca, yukarıda madde 3’te de belirtildiği gibi öne kayan gözlükte özellikle orta mesafe ve yakındaki görüş alanı daralır.

Camlarla ilgili olanlar:

6. Sağ ve sol Montaj Artı’ları sağ ve sol pupilla pozisyonları ile yatayda çakışmayabilir. Böyle bir hata olduğu zaman, orta mesafe koridorları ve yakın okuma alanları yanlış pozisyona gelir.

7. Sağ ve sol camların Montaj Artı’ları sağ ve sol pupilla pozisyonları ile dikeyde çakışmayabilir. Gözlerden birisi diğerinden daha yüksekte ise o taraftaki camın da daha yüksek olarak monte edilmesi gerekmektedir. Bu yapılmadığı zaman orta mesafe koridorlarının yanlış pozisyonda olması nedeniyle gözlükte dengesizlik olabilir. Ayrıca diyoptriler yüksekse, montaj yüksekliklerindeki bu hata neticesinde oluşacak istenilmeyen diferansiyel dikey tabanlı prizmatik etki de sorun yaratabilir.

8. Montajın birçok kez gerektiğinden daha yüksek yapıldığını görüyoruz. Çok az okuyan ve gözlüğünü daha ziyade uzak görüşünde kullanan kişilerde montaj +’sını pupilla merkezine (yükseklik olarak) monte etmekle, kişi için daha önemli olan uzak görüş alanı daraltılmaktadır. Montajın, pupilla merkezinden örneğin 1.5-2 mm daha aşağıda yapılması, uzak görüş alanını genişletecektir. Çok uzun boylu olan veya yüksek araç kullanan kişilerde de montajın normalden alçak yapılması (pupilla merkezinden biraz aşağıda), kullanım rahatlığı açısından tavsiye edilir. Yalnız bu şekilde aşağı yönde desantrasyon yapıldığı zaman çerçeve pantoskopik açısının mutlaka artırılması gerekmektedir.

9. Montaj Artı’larının alçak takılması da sorun yaratabilir. Böyle bir hata yapıldığı zaman, kişi, okurken başını daha fazla yukarıya kaldırma ihtiyacı duyacak ve dolayısıyla kullanım konforunda olumsuzluk yaşanacaktır. Alçak olarak monte edilen progresif camlarda ayrıca Yakın görme alanı daha dar ve yakın mesafe kullanımı daha sıkıntılı olacak. Böyle bir durumda çerçeve pantoskopik açısının artırılması görüş konforunu bir miktar artırabilir. Montaj yüksekliği ile ilgili ölçü alınırken, herhangi bir hata ihtimalini azaltmak için, müşteri ile gözlükçünün gözlerinin aynı hizada olması dikkat edilmesi gereken bir husustur. Örneğin, gözlükçü ile progresif kullanıcısı arasındaki mesafe 40 cm. ve boy farkı da 4 cm. ise ( tedbir alınmazsa) montaj yükseklik ölçülerinde oluşacak hata 3 mm civarında olur.

10. Camlardan birisi veya her ikisi dönük olarak monte edilmiş olabilir. Böyle bir durumda gözler orta mesafe koridorunun kenarından veya dışından bakacağından kişi (hatanın miktarına ve reçete değerlerine, özellikle de adisyon miktarına bağlı olarak) az veya çok sorun yaşayabilir. Dönük camların (camlar silindirik ise) aks yönü de değişikliğe uğrayacak ve ayrıca istenilmeyen prizmatik etki de oluşabilecektir.

11. Çerçevedeki montaj yüksekliğine kıyasla camların asgari montaj yüksekliği uzun ise, camların okuma bölümleri kısmen veya tamamen çerçeve dışında kalacağından, kullanıcı yakın mesafede sorun yaşayacaktır.

12. Eğer iki göz arasında, dikey meridyende numara farkı 1.00 Diyoptriden fazla ise, oluşan diferansiyel dikey prizmatik etki orta mesafedeki görüşte ve okumada sorun yaratabilir. Britanya’da yapılan bir araştırmaya göre, dikey yöndeki anisometrinin 1 Diyoptriyi geçtiği durumlarda böyle bir sorun yaşanma ihtimali %50 civarındadır. Anisometri çok fazla değilse, biraz daha yüksek olarak monte edilecek olan daha kısa koridorlu progresif camların kullanılması durumunda diferansiyel prizma azalacağından progresif gözlüklerin kullanılabilme ihtimali artacaktır.

13. Bazı hassas kişiler, yukarıdaki tüm detaylar tamam olduğu halde, camların bombesi veya indeksindeki değişiklik nedeniyle rahatsız olabilmektedirler. Bu sorun daha ziyade yüksek diyoptrili, yüksek adisyonlu ve aksların çapraz yönlerde olduğu durumlarda oluşmaktadır. Yüksek indeksli olan özellikle yüksek diyoptrili camlarda “Abbe Değeri” düşük olduğundan, oluşan “Kromatik Aberasyon” rahatsız edici olabilmektedir.

Daha estetik camlar elde etmek için daha düz baz kullanılması da bazen sorun yaratabilmektedir. Daha düz olan camlar yakın için daha iyi olurken; uzakta kullanılacak gözlüklerin genelde daha bombeli olması gerekmektedir. Fazla bombeli olarak üretilen progresivler de hem daha kalın olacak, hem de bombeden dolayı daha itici bir görüntüleri olacaktır. Ancak camlar Kişiye Özel freeform olarak üretilecekse camların değişik bazlarda olması kayda değer bir fark oluşturmamaktadır.

14. Her yeni reçetede, adisyon arttığı için (genelde adisyon artıyor) progresif camlarda orta mesafe koridoru daralıyor ve camların yanal alanlarındaki görüntü kalitesi düşüyor. Bu nedenle, sorunların minimum düzeyde olması için, yenilenen camların en az eskileri kadar iyi bir tasarıma sahip olmaları gerekir. Adisyonun artması ile oluşan olumsuzluklara (orta mesafede görme alanının daralması ve yanal alanlardaki görme kalitesinin düşmesi) bir de daha düşük kaliteli tasarım eklenmemelidir.

Progresif cam satışında yüksek müşteri memnuniyet oranı hedefleniyorsa, kullanıcılar arasında eleme yapılması gerekmektedir. Bazı durumlarda kullanıcının Genel Amaçlı progresif camlardan yüzde yüz olarak memnun olması mümkün olmamaktadır. Bu kişilere birçok kez Genel Amaçlı progresif camlar yerine değişik tasarımlı camların verilmesi daha uygun olur. Bu durum hakkında müşterilerin uyarılması ve onlara reçetelerine ve mesleki çalışmalarına en uygun olacak olan gözlüklerin verilmesi müşteri memnuniyeti açısından daha isabetli olur. Eğer istenirse, gerekli bilgilendirme yapılarak bu gözlüklere ek olarak ayrıca Genel Amaçlı Progresif gözlükler de verilebilir. Örneğin,

1. Uzak numarası V.P. (veya +0.25 veya benzer küçük bir diyoptri) ve Okuma Adisyonu 00 olan bir Ofis çalışanının “Genel Amaçlı” progresif camlardan %100 memnun olması neredeyse imkânsızdır. Bu kişiye “Ofis Progresif” camları vermek genellikle daha iyi bir çözüm olur.
2. Aynı şekilde örneğin bir diş hekiminin “Genel Amaçlı” progresif gözlükle diş tedavisi veya ameliyat yapması çok zordur. Bu kişiye klinik ortamında kullanmak üzere Ofis Progresif gözlük yapmak daha isabetli olur.
3. Uzak numarası -2.00 veya -2.50 civarında olan 50-60 yaşlarındaki, bilgisayar kullanmayan ev hanımı, yakını gözlüksüz olarak görebildiği için progresif camlar onun için bir avantaj olmayabilir.

Müşterinizi dürüstçe bilgilendirdiğiniz zaman, çerçeve duruşu ile ilgili üç parametreye dikkat ettiğinizde ve pupilla pozisyonlarını hassas bir şekilde belirleyip camların yatay ve dikey montajını da hassas olarak yaptığınız zaman yaşadığınız sorunların çok azaldığını göreceksiniz. Daha önce de belirttiğimiz gibi progresif cam kullanımında %100 başarı elde etmek mümkün değildir. Hassas ölçüm ve montaja ve kaliteli tasarımlı camların kullanımına rağmen, bazı kişilerin Progresif camlara tam anlamıyla adapte olamadığını, bazılarının da bu camları sadece belirli zamanlarda kullandığını hepimiz bilmekteyiz.

Kaynak: Akay Optik arşiv