Çocukluğunda nefret ettiği baykuşvari gözlükleriyle yıllar sonra unutulmaz bir imaj yarattı...
Bir küçük deneme yapalım. Gözlerinizi kapatın ve şimdi okuyacağınız ismi hafızanızın gözünde canlandırın. Bakalım nasıl bir görüntü gelecek? John Lennon.
Ben bu ismi aklımdan geçirir geçirmez kulağımda "Imagine" (Hayal Et) şarkısı çalmaya başlıyor ve gözümün önüne yuvarlak tel çerçeveli gözlükleriyle, kısa saçlarıyla, dar paçalı siyah takım elbiseli genç bir müzisyen geliyor. Ardından uzun saçlı daha yaşlı bir görüntü, ama yine aynı gözlükler. Bu gözlüklerle John Lennon imajı öyle bir bütünleşmiş ki ikisini birbirinden ayrı düşünmeniz güç. Hatta bu tip gözlükler optik mağazalarda ve arama motorlarında "John Lennon stili gözlükler" diye aranır olmuş. Ayrıca benzer yapısal özelliklerde farklı tip ve modellerde John Lennon markalı gözlükler de var.
Masal kitaplarında kırmızı başlıklı kızın büyükannesi kılığına giren kurtun taktığı gözlükleri andıran bu tip gözlükleri "nine gözlüğü" diye genellesek de, biraz araştırınca aslında bu modelin ilk olarak 1880 yılında tanıtılıp 1.Dünya Savaşı yıllarına kadar yaygın kullanılmış olan Windsor stili olarak anıldığını öğreniyoruz. Ernest Hemingway, Joseph Stalin ve Mahatma Gandhi, Windsor firması tarafından yaratılan bu modeli kullanan ünlü isimlerden sadece bir kaçı.
Windsor stili yıllar sonra "İngiliz işçi gözlükleri" diye anılmaya başlanıyor. Yuvarlak tel çerçeveli gözlüklerin bu ismi almasının nedeni de, İngiltere NHS (National Health Service-Ulusal Sağlık Servisi) kapsamında verilen destekle sahip olunan ücretsiz ya da düşük fiyatlı model olmasından ötürü dar gelirli kişilerce tercih edilmesi.
Küçüklüğünden itibaren ileri derecede uzak görme kusuru olan John Lennon, gözlük takmaya çocuk yaşlarda başlıyor. Gözlüksüz neredeyse göremez durumda olmasına rağmen NHS tarafından verilen baykuşvari gözlüklerini takmaktan nefret ediyor. Bu nedenle çocukken sık sık gözlüksüz dolaştığı ve bu yüzden görmemezlikle ilgili başına bir çok olayın geldiği söyleniyor. Çocukluk arkadaşı Peter Shotton anılarında John'un sokak tabelalarını yakından okuyabilmek için direklere tırmandığını anlatıyor.
Lennon ergenlik yıllarında biraz daha pahalı bir gözlük kullanmaya başlıyor; Amerikan şarkıcı ve şarkı yazarının adıyla anılan Buddy Holly stili bir model. Bu, daha geniş camlı, üst dış kenarlarından sivrilen kemik çerçeveli bir model. Beatles grubuyla ünlendiği yıllarda ise sert kontak lensler kullandığı bir dönem de var. O dönemlerde John'u kısa süreliğine gözlüksüz görüyoruz.
1967 yılında Richard Lester'ın "Savaşı Nasıl Kazandım" (How I Won The War) filminin çekimi için John Lennon saçlarını ordu stili kestiriyor ve çocukluğunda nefret ederek taktığı nine gözlüklerini kullanıyor. Ancak bu kez, bu model gözlüğü öyle bir benimsiyor ki, Lennon'un nine gözlükleri hafızalarımıza kazınan o görüntünün bir parçası oluyor. Bu arada hemen bir parantez açıp, şunu da söyleyelim; Lennon'un o gün 28 yaşında bir Alman kuaförü olan Klaus Baruch tarafından kesilen saçları da tüm dünyada kısa süreli bir saç modası yaratıyor. İlginç olan şey de kesilen saçların daha sonra satılmasını önlemek için yakılması. Saç modelinin ömrü uzun sürmüyor ama eski moda yuvarlak NHS destekli "nine gözlükleri" bir anda markalaşarak, ömrünün sonuna kadar John Lennon ile anılacak olan bir dünya modası haline geliyor.
Gözlük kullanımının yaygınlaşarak, gözlük takma modasının başladığı o yılın yaz aylarında Beatles ekibinin tüm üyeleri güneş gözlükleri kullanmaya başlıyor ve onlara özenen hayranları arasında modanın yayılmasına öncülük ediyorlar.
Müzikteki grup ve solo başarılarının yanı sıra, pasif aktivist dünya görüşüyle de tanınan John Lennon bugün yaşamıyor. Ancak ölümünden 34 yıl sonra bugün bile nine gözlüklü haliyle karşılaşabilirsiniz. Birebir boyutlardaki bronz heykeli, yaşamında hiç gitmediği Küba'nın Havana şehrindeki bir parkta oturuyor. Gidip yanına oturup resim çektirebilirsiniz. Heykel bronz, gözündeki gözlüklerse gerçek tel çerçeveli yuvarlak nine gözlükleri. Ancak gelin görün ki park yetkilileri tarafından heykele takılan tüm gözlükler Havana'dan hatıra bir eşya ile ayrılmak isteyen turistler tarafından götürülünce, John Lennon'un imajının eksik kalma riski oluşmuş.
13 yıl önce bu problem Juan Gonzalez isimli emekli bir şehir sakini tarafından çözülmüş. 13 yıldan beri haftanın 4 günü Juan Gonzales gömlek cebinde John Lennon'un gözlüğüyle parka geliyor ve onun yanına oturuyor. John Lennon ile fotoğraf çektirmek isteyen turistler için gözlüğü heykelin gözüne takıyor, fotoğraf çekme işi bitince gözlükleri çıkarıp tekrar gömleğinin cebine purolarının yanına yerleştiriyor.
Şu anda 96 yaşında olan Gonzales'in en büyük keyfi, John Lennon ve turistlerle birlikte çektirdiği fotoğraflardaki görüntüsünün dünyanın dört bir yanındaki yüzlerce ülkeye gitmiş olması. Ne hoş değil mi?
Ne dersiniz, Optik Gazete okurları olarak tur düzenleyip, "Bir Gezginin Gözünden" köşemizin yazarı Avukat Suat Şimşek rehberliğinde Havana'ya gidip John ve Juan ile bir fotoğraf da biz çektirsek güzel olmaz mı? Kulağımda John Lennon'un sesinden "Imagine" (Hayal Et) melodisi eşliğinde bu seyahatin hayali bile keyifli geldi bana...
Güzel günler diliyorum.
Foto galeri için tıklayın
Fatma Küçüktaş
Opak Lens
İş Geliştirme ve Eğitim Bölümü
- - - -
